Page 38 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 5.Ünite

Bulgar radyosundaki Türkçe yayınlara son ve-
rildi. Türkçenin konuşma dili olarak kullanılma-
sı yasaklandı. Birçok bölgede camilerde ibadet
edilmesine sadece cuma günleri saat 12.00 ile
14.00 arasında ve hükûmetin görevlendireceği
kişilerin gözetiminde izin verildi. Onun dışında
ibadet yasaklandı ve camiler kapatıldı. Bulgaris-
tan’daki Türkler, bu yaşananlar karşısında Hak
ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) adı altında teşki-
latlandı. Kültürel haklarının, ibadet özgürlükleri-
nin, adlarının geri verilmesini ve Türkçe konuş-
ma yasağının kaldırılmasını istedi. Yaşananlar
karşısında Türkiye ve dünya kamuoyundan ge-
len tepkiler üzerine Bulgaristan, sınırlarını açıp Görsel 5.28: Kapıkule sınır kapısından giriş yapan Türk
göçmenler
Türklerin göç etmesine izin vermek zorunda kal-
dı. Sonuç itibarıyla İkinci Dünya Savaşı’ndan itibaren dünya tarihinde, ilk kez bu kadar büyük bir göç
yaşanmış, 320 bin kadar Bulgaristan Türkü, Türkiye’ye yerleşmiştir (Görsel 5.28).
29 Aralık 1989’da Teodor Jivkov rejiminin sona ermesinden sonra Bulgar yönetimi Türk azınlığa
haklarını geri vermiştir. 1990’da Parlamento, Bulgar vatandaşlarının isim kanununu kabul ederek Türk-
lerin Türk ve Müslüman adlarını geri almasını
sağlamıştır (Görsel 5.29). Bu süreçte iki ülke
arasındaki ilişkiler sadece Türk azınlığın duru-
mu ile sınırlı kalmamış, askerî, ekonomik, kül-
türel ve siyasi iş birliği alanında da gelişmeler
yaşanmıştır.
1991’de Bulgaristan’da hükûmeti kuran De-
mokratik Güçler Birliği (DGB) ile Türkleri temsil
eden Hak ve Özgürlükler Hareketi arasındaki
anlaşmazlık Bulgaristan’da krize neden olmuş-
tur. Bunun üzerine Türkiye’ye göç yeniden baş-
lamıştır. Bulgaristan’ın vatandaşlarına vizesiz
dolaşım hakkı tanınmasından sonra Bulgaristan Görsel 5.29: Gazete manşeti
Türkleri, Türkiye ve Avrupa ülkelerine iş aramak
için gitmişlerdir. Özellikle 1993-1996 yılları arasında Türkiye’ye ekonomik sebeplerle göçler yaşanmıştır.

Yıllara Göre Bulgaristan’daki Nüfus Sayım Sonuçları
Aralık 1992 Mart 2001
Bulgar 7.271.185 %85,7 6.660.682 %83,6
Türk 800.052 %9,5 757.781 %9,5
Çingene 313.396 %3,4 365.797 %4,6
Diğer 102.684 %1,3 189.413 %2,3
TOPLAM 8.487.317 7.973.673
Ayşe Kayapınar, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı 2, Eylül 2003.
Bulgaristan’dan Türkiye’ye Göç Edenlerin Statülerine Göre Dağılımı
STATÜ SAYI % STATÜ SAYI %
Tarım İşçisi 20.762 30.6 Sanayi İşçisi 17.907 26.6
Yardımcı
Tek. Eleman 4.970 7.4 9.542 14.2
Hizmetler
Öğretmen 3.722 5.5 Sağlık Hizmetleri 1.239 1.8
Serbest 6.293 9.3 Ev Hiz. 1.494 2.2
Memur 824 1.2 Emekli 499 0.7
Engelli 40 0.5 Toplam 67.292 100
Ayşe Kayapınar, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı 2, Eylül 2003.

254