Page 11 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

10. Sınıf
DÜNYA'NIN YAPISI VE OLUŞUM SÜRECİ 21

Türkiye’nin jeolojik geçmişine bakıldığında bütün jeolojik zamanlara ait arazilere sahip olduğu
anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu topraklarda bahsedilen dönemlere ait önemli olayların yaşandığını söylemek
mümkündür (Görsel 1.6). Bahsedilen durum, ülkemizin jeolojik ve jeomorfolojik özellikler bakımından
oldukça zengin olmasını sağlamıştır. Farklı jeolojik dönemlerde oluşmuş taş kömürü (I. Jeolojik Zaman) ve
linyit (III. Jeolojik Zaman) yataklarının Türkiye'de bir arada bulunması bu zenginliğe örnek verilebilir.
Türkiye'nin sahip olduğu arazilerin önemli bir kısmı son jeolojik zamanda oluşmuştur. Ayrıca ülkede I ve
II. Jeolojik Zaman’da oluşmuş arazilere de rastlanır. Bu nedenle tektonik anlamda genç bir araziye sahip olan
Türkiye; yükselti, engebe, volkanik arazi ve sıcak su kaynaklarının fazla olduğu ve depremlerin oldukça sık
yaşandığı bir ülkedir.

Anadolu’nun büyük bir kısmının kara hâline geldi-
ği Tersiyer’de Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları Kuvaterner’de Ege Denizi ve boğazlar oluş-
oluşmuştur. Ayrıca günümüzdeki volkanik dağ- muş, Karadeniz deniz özelliği kazanmış, Ana-
ların büyük çoğunluğu da bu dönemde oluşmaya dolu ve yakın çevresi ise bugünkü görünümü-
başlamıştır. nü almıştır. Bu jeolojik zamanda epirojeneze
bağlı olarak Anadolu toptan yükselmiştir.

Kuvaterner

Tersiyer
Senozoyik

65,5 myö
Mesozoyik'te büyük bir kısmı sular altında kalan Anado-
lu'nun birçok yerinde bu dönemde yaşamış canlılara ait
fosiller bulunmaktadır.

Ammonit fosili

251 myö
Mesozoyik
Kretase Jura Triyas

Mesozoyik'te Türkiye'de su altı volkanizması çok yay- Permiyen
gındır. Özellikle Kuzey Anadolu Dağları'nda bu volkanik
sahalar daha fazla oluşmuştur. Karbonifer
Devoniyen
Silüriyen

Ordovisiyen Paleozoyik

Kambriyen Türkiye'de Paleozoyik Dönem'e ait alanlar çok yaygın değildir. Bu

ile Biga Yarımadası çevrelerinde tortul ve metamorfik araziler oluş-
542 myö dönemde Zonguldak, Alanya, Anamur, Mardin, Aydın, Yıldız Dağları
muştur. Ayrıca Paleozoyik'te yer alan Karbonifer Dönem'de nemli
iklim şart larından dolayı sık ormanların oluştuğu görülmektedir. Bu
ormanlara ait atıkların çanak larda birikmesiyle Zonguldak ve Bar-
tın'da taş kömürü yatakları oluşmuştur.

Prekambriyen

Görsel 1.6: Jeolojik zaman cetvelinde Türkiye

21