Page 12 - Coğrafya 10 | 1.Ünite
P. 12
DOĞAL SİSTEMLER
Jeolojik geçmişine bakıldı ğında Türki-
ye’nin bulunduğu alan, yaklaşık 200 milyon Avrasya
Levhası
yıl önce Tetis Deni zi'nin altında yer almak-
taydı. Lev ha hareketlerine bağlı olarak za-
manla ülkemizin bu lunduğu kara parçası su
yüzeyine çıkmıştır. Türkiye kuzeyde Avras-
ya Levhası, güneyde ise Afrika ve Arabis- Anadolu
tan levhaları ile çevrilidir (Harita 1.2). Diğer Levhası
levhalara göre büyük olan Avrasya Levhası, Arabistan
daha yavaş hareket eder. Buna karşılık Afri- Levhası
ka Levhası'nda her yıl yaklaşık 10 mm'lik bir
hareket söz konu sudur. Arabistan Levhası Afrika 0 200
da yaklaşık 20 mm kuzeye doğru hareket Levhası Levha Hareket Yönü km
etmektedir. Bunun sonucunda arada sıkı- Harita 1.2: Türkiye'nin çevresinde yer alan levhalar ve bu levhalara ait
şan Anadolu Levhası'nın ise her yıl yaklaşık hareket yönleri (Ketin İ., 1983)
20-30 mm batıya doğru hareket ettiği gö-
rülmektedir.
DERS DIŞI UYGULAMA
Türkiye ve çevresindeki levha hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkan sonuçları araştırınız. Elde ettiğiniz
sonuçları sınıfta paylaşınız.
UYGULAMA
Aşağıda verilen olayların hangi jeolojik zamana ait olduğunu numaraları ile birlikte noktalı yerlere yazınız.
1 2 3 4 5
Egeid karasının çökme- İlk canlı türlerinin Anadolu'da zengin Zonguldak'ta taş Dinozor neslinin
si, İstanbul ve Çanakka- oluşumu linyit yataklarının kömürü yataklarının tükenmesi
le boğazlarının oluşumu
oluşumu oluşumu
6 7 8 9 10
Tetis Denizi'nin Hersiniyen ve Kale- Atmosferin oluşması Bitlis, Kırşehir ve Anadolu'da deniz
oluşması doniyen sıradağları- Kazdağı gibi masif altı volkanizmasının
nın oluşması arazilerin oluşumu yoğun olması
11 12 13 14 15
İlk kıta çekirdeklerinin Tetis Denizi'nde kalın Anadolu'nun epiro- Kuzey Anadolu Buzul Çağı'nın sona
oluşması tortulların birikmesi jenik hareketlerle Dağları ile Toros ermesiyle deniz sevi-
toptan yükselmesi Dağları'nın oluşması yesinin yükselmesi
16 17 18 19 20
Ege Denizi'nin oluşma- Anadolu'nun büyük Balıklar ve sürüngen- Su kaynaklarının İlk kara bitkilerinin
sı ve Karadeniz'in tuzlu bir kısmının kara lerin ortaya çıkması oluşmaya başlaması oluşması
su özelliği kazanması hâline gelmesi
a) Prekambriyen .....................................................................................................................................................................
b) Paleozoyik ...........................................................................................................................................................................
c) Mesozoyik ...........................................................................................................................................................................
ç) Tersiyer ...............................................................................................................................................................................
d) Kuvaterner ..........................................................................................................................................................................
22
