Page 67 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

10. Sınıf
SU KAYNAKLARI 77

Doğal Göller
Tektonik göller, tektonik hareketlerle oluşan çu-
kurların sularla dolması sonucu meydana gelmiştir.
Dünyanın en büyük gölleri genelde tektonik köken-
lidir. Afrika Kıtası'ndaki Tanganika, Malawi (Nyassa),
Çad ve Victoria ile Asya Kıtası'nda yer alan Hazar,
Baykal, Aral ve Lut gölleri tektonik göllere örnek ve-
rilebilir (Görsel 1.72).

Görsel 1.72: Lut Gölü (Ürdün, Filistin ve İsrail)

Karstik göller; kalker, kaya tuzu ve jips gibi suda
kolay çözünebilen kayaçların bulunduğu sahalarda
ayrışma ve çökmeye bağlı olarak oluşan çukurların
sularla dolması sonucu meydana gelir. Prespa ve İş-
kodra gölleri karstik kökenli göllere örnek verilebilir
(Görsel 1.73). Bu göllerin oluşumunda tektonik hare-
ketler gibi farklı süreçler de etkili olabilir.

Görsel 1.73: Prespa Gölü (Yunanistan, Arnavutluk ve Makedonya)

Volkanik göller, volkanik faaliyetlere bağlı olarak
oluşan krater, kaldera ve maar gibi çukurların sularla
dolması sonucu meydana gelir. Türkiye, Endonezya,
ABD, İzlanda, İtalya ve Japonya gibi ülkelerde volka-
nik göllerin tipik örneklerine rastlanır. Volkanik dağ-
ların ağızlarında yer alan çukurların sularla dolma-
sı sonucu da krater gölleri oluşmuştur. Bu göllere
ABD'de yer alan Crater (Krater) Gölü tipik bir örnek-
tir (Görsel 1.74).

Görsel 1.74: Crater Gölü (ABD)

Kaldera gölü, bazı volkanlara ait kraterlerin pat-
lama ve çökmelerle genişlemesi sonucu oluşan ça-
naklarda suların birikmesiyle meydana gelir. Toba
(Endonezya) ve Nemrut (Türkiye) düyadaki en büyük
kaldera gölleri arasında yer alır. Volkanik patlamalar-
la oluşan çanakların sularla dolması sonucu da maar
gölleri oluşur. Maar göllerine Tikitapu (Yeni Zelanda)
ve Viti (İzlanda) gölleri örnek verilebilir (Görsel 1.75).

Görsel 1.75: Viti Gölü (İzlanda)
77