Page 62 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

Taş kömürü yatakları I. Jeolojik Zaman’da oluş-
muştur. Türkiye'de taş kömürü yatakları, Ereğli-
Zonguldak-Amas ra Havzası'nda yer alır. Ülke gene-
linde toplam 1,3 milyar tonluk taş kömürü rezervi
olmasına rağmen bunun 506 milyon tonu işletilebilir
durumdadır. Türkiye'de 2017 yılında 1 764 028 ton taş
kömürü üretimi gerçekleş miştir. Taş kömürü, yük-
sek kalorili olduğundan çoğunlukla demir-çelik sa-
nayisinde yakıt olarak kul lanılmaktadır (Görsel 2.114).
Ayrıca bu madenden Çatalağzı Termik Santrali’nde
elektrik üretmek amacıyla da yararlanılmaktadır.
Görsel 2.114: Demir-çelik fabrikası

Linyit, III. Jeolojik Zaman’da oluşmuş ve taş kömürüne göre daha düşük kalorili bir madendir. Türkiye, lin-
yit yatakları bakımından oldukça zengindir. Türkiye'de 2017 yılında 84 303 092 ton linyit üretimi gerçekleş-
miştir. Linyit çıkarılan önemli yerler; Elbistan (Kahramanmaraş), Soma (Manisa), Tunçbilek, Seyitömer, Tav-
şanlı (Kütahya), Çan (Çanakkale), Yatağan (Muğ la), Çeltek (Amasya), Nallıhan, Çayırhan (Ankara), Dodurga
(Çorum) ve Aşkale (Erzurum) şeklinde sıralanabilir. Türkiye'de üretilen linyitin yarıdan fazlası termik santral-
lerde, geriye kalan kısmı ise konutların ısıtılmasında ve sanayide kullanılmaktadır. Soma (Manisa), Seyitömer
ve Tunçbilek (Kütahya), Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy (Muğla), Afşin-Elbistan (Kahramanmaraş), Çayırhan
(Ankara) ve Orhaneli (Bursa) linyitle çalışan önemli termik santraller arasında yer almaktadır.
Petrol, III. Jeolojik Zaman’da oluşmuş arazilerde
bulunan önemli bir yer altı kaynağıdır. Türkiye’de
ilk kez 1940 yılında Raman Dağı’nda (Batman) çıka-
rılmıştır. Türkiye, 2017 yılı itiba rıyla 324 milyon varil
ham petrol rezervine sahiptir. Günümüzde başlıca
petrol çıkarılan alanlar; Batman, Adıyaman, Siirt ve
Diyarbakır’da yer almaktadır (Görsel 2.115). Çıkarılan
petrol; Batman, Kırıkkale, İzmit ve İzmir’deki rafine-
rilerde işlenmektedir. Türki ye’nin 2017 yılındaki pet-
rol tüketimi 550 bin varil civarındadır. Bu tüketimin
%5,4’lük kısmı yerli üretim olup geri kalan kısmı it-
halat yoluyla karşılanmıştır. Türkiye'nin petrol itha-
latı büyük oranda İran, Irak, Rusya, Suudi Arabistan,
Görsel 2.115: Petrol kuyusu (Batman) Kazakistan gibi ülkelerden yapılmaktadır.

Doğal gaz; kükürt bileşikleri, kül gibi partikülle-
ri yaymadığı için diğer fosil yakıtlara göre daha te-
miz bir enerji kaynağıdır. Bu nedenle kullanım alanı
yaygınlaşan doğal gazın Türkiye'de üretimi az dır.
Hamitabat (Kırklareli) ve Çamurlu (Mardin) baş lıca
doğal gaz çıkarılan yerlerdir. Türkiye'deki doğal gaz
ile elektrik elde edilen termik santraller; Hamita bat
(Kırklareli), Ambarlı (İstanbul) ve Ovaakça'da (Bur sa)
bulunmaktadır (Görsel 2.116). Türkiye’nin 2017 yılı do-
ğal gaz tüketimi 55,5 milyar m³ civarındadır. Bu tü-
ketimin sadece %0,6’lık kısmı yerli üretim olup geri
kalan kıs mı ithalat yoluyla karşılanmıştır. Türkiye'nin
doğal gaz ithalatı Rusya, İran, Azerbaycan, Cezayir ve
Nijer ya’dan temin edilmektedir. Görsel 2.116: Doğal gaz çevrim santrali (Ovaakça / Bursa)

138