Page 8 - Coğrafya 12 | 3.Ünite

Yeni Su yolları: Kanallar

İnsanlar tarafından açılan, gemilerin geçişine elverişli su yolları kanal olarak adlandırılır. Kanallar yeni
deniz yolu güzergâhlarının ortaya çıkmasına neden olarak kıtaların, denizlerin ve okyanusların konumsal
öneminin değişmesine yol açar. Boğazlar ve kanallar, ticari ilişkilerde önemli rol oynadığı gibi askerî açı-
dan da stratejik rol oynar.

Mısır’da yer alan Süveyş Kanalı, Akdeniz ile Kızıldeniz’i birleştiren yapay bir su yoludur. 1869 yılında
Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla Güneydoğu Asya kıyıları, Hint Okyanusu ve Kızıldeniz üzerinden Akde-
niz’e bağlanmıştır. Kanal ile Avrupa ile Güneydoğu Asya arasındaki deniz ulaşımı yaklaşık 6 bin km kısal-
mış (Harita1.5), Akdeniz limanları tekrar önem kazanmıştır. Süveyş Kanalı, I. Dünya Savaşı ve sonrasında
hem ekonomik hem de siyasi açıdan önemini korumuştur.

1880 yılında yapımına başlanan ve 1914 yılında tamamlanan Panama Kanalı, Orta Amerika’nın dar bir
kesiminde Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu deniz ulaşımı açısından birbirine bağlar. Kanal açılmadan
önce gemiler Güney Amerika Kıtası’nı dolaşıyor, Atlas Okyanusu’ndan Büyük Okyanus’a geçmek için
Macellan Boğazı’nı kullanıyordu. Panama Kanalı’nın açılmasıyla Macellan Boğazı önemini yitirmiştir.

Yılda yaklaşık 14 bin geminin geçtiği Panama Kana-
lı dünya ticaretinin yaklaşık %5’inin yapıldığı bir su
yoludur (Görsel 1.1).

Panama Kanalı, uluslararası ticaretteki öneminin ya-
nında ABD’nin güvenliği için de stratejik bir öneme
sahiptir. Panama Kanalı, gerektiğinde ABD donan-
masının Atlas Okyanusu veya Büyük Okyanus’a ge-
çişine olanak sağlar.

Görsel 1.1: Panama Kanalı

Kuzey Avrupa Asya
Amerika Atlas
Okyanus Süveyş Kanalı (1869)
Büyük Büyük
Okyanus Okyanus
Afrika
Güney
Hint
Amerika Okyanus
Avustralya
Eski rota Ümit Burnu

Yeni rota
Macellan Boğazı

Antarktika

Harita 1.5: Süveyş ve Panama kanallarının deniz ulaşımında mesafelere etkisi

154