Page 12 - Coğrafya 12 | 3.Ünite

1 3 Türkiye’nin Jeopolitik Konumu

Jeopolitik, bir ülkenin sahip olduğu fizi- Jeopolitikte Etkili Olan Unsurlar
ki ve beşerî unsurlar ile dünya üzerinde-
ki konumunun dış siyasetine etkisidir. Coğrafi konum
Jeolojik ve jeomorfolojik özellikler
İklim, yeryüzü şekilleri, yer altı kay- Değişmeyen Ülkelerin coğrafi şekli
nakları gibi özellikler bir ülkenin sahip unsurlar İklim
olduğu fiziki unsurları oluştururken Su
nüfusu, ekonomik durumu, sosyal ve Coğrafi bütünlük
kültürel değerleri ise beşerî unsurlarını Zaman
oluşturur. Jeopolitik konumu belirleyen
beşerî özellikler değişebilir özellikte Ekonomik değerler
iken konum ve fiziki coğrafya özellik- Değişen Politik değerler
leri kısa sürede değişiklik göstermez unsurlar Askerî değerler
(Şema 1.1) Sosyal kültürel değerler
Bilimsel ve teknolojik değerler
Türkiye’nin orta kuşakta yer alması,
dört mevsimin de yaşanmasını sağlar- Şema 1.1:Jeopolitikte etkili olan unsurlar.
ken yeryüzü şekillerinin kısa mesafe-
lerde değişmesi iklim çeşitliliğini oluşturmuştur. Çeşitli iklim tiplerinin görülmesi ile verimli ovalarda
birbirinden farklı özellikte ürünler yetiştirilebilmektedir. Komşu ülkelere göre zengin su kaynaklarına sahip
olan ülkemizin bu potansiyeli jeopolitik önemini artırmıştır.
Türkiye, üç büyük kıtanın kesişim noktasında yer alır. Karadeniz ve Akdeniz arasında ticaretin yapıldığı
İstanbul ve Çanakkale gibi stratejik öneme sahip boğazların ülkemizde bulunması ve üç tarafının denizlerle
çevrili olması Türkiye’yi önemli bir ulaşım merkezi hâline getirmektedir. Hazar bölgesi ve Orta Doğu’da
çıkarılan petrolün dünya pazarına taşınmasında en kısa ve kârlı yol ülkemiz topraklarından geçmektedir
(Harita 1.7). Ülkemizin genç ve dinamik nüfusu, askerî alandaki gücü ve gelişen ekonomisi jeopolitik ko-
num özelliklerini oluşturan diğer unsurlardır.

A V R U P A Hazar A S Y A
Balkanlar
Atlas Okyanusu Akdeniz Bölgesi
Karadeniz

Kızıldeniz
A F R İ K A
Hint Okyanusu
½ t a D o ğ u
K

O r
0 1.000 2.000 Km AVUSRALYA

0 500 1.000
Km
158 Harita 1.7:Türkiye’nin jeopolitik konumu