Page 269 - Defterim - Felsefe 10

SANAT VE DUYARLILIK İLİŞKİSİ

Duyarlılık gerek sanatçının gerekse alımlayıcının sahip olduğu özelliklerden biridir. Sanatçı
açısından duyarlılık, nesnesine yönelme ve onu estetik bir değere dönüştürmede başat
bir rol oynar. Sanatçının çevresine karşı gösterdiği hassasiyet eserlerine yansır. Günlük
deneyimlerinin, dönemsel ve toplumsal olayların etkisi altındaki sanatçının olup bitenlere
ilişkin yorumu aynı zamanda onun duyarlılığının bir sonucudur.
Sanatçının geliştirdiği duyarlılığın dışa vurumu alımlayıcısını da etkileyecek niteliktedir.
Sanatçının duygu, düşünce ve duyarlılığının taşıyıcısı olan sanat eseri alımlayıcıda estetik
bir tavır ve yargı açığa çıkarır. Sanatçının duyarlılığı aracılığıyla görünenin ardına uzanan
algısı, alımlayıcının fark etmediği, fark ettiği halde anlamlandıramadığı ya da estetik
biçimde ifadelendiremediği bir gerçekliği dillendirir. Aynı zamanda alımlayıcı sanatçıdan
bağımsız olarak da sanat eserini kendi duyarlılığı çerçevesinde yorumlayabilir. Bu açıdan
sanatsal duyarlılık; güzel olanı algılama ve onu değerlendirme kapasitesini ifade eder.

SANATSAL DUYARLILIK

Sanatçı Açısından Alımlayıcı Açısından
• Sanatçının nesnesine • Sanat eserine yönelmede
yönelmesini etkiler. etkilidir.
• Üretkenliğin kaynaklarından • Sanat eserini fark etmeyi ve
biridir. sanat eserine değer vermeyi
• Yaşanılan dönem ve kültürün sağlar.
etkisi altındadır. • Sanat eserini değerlendirmeye
• Eserine yansır. yön verir.
• Özneldir. • Eğitim ile geliştirilebilir.
• Özneldir.

Soru Köşesi Kimi sanatçılar dünyayı, ona ilişkin her türlü bayat algının; pembe ten, sarı veya
kırmızı elmalara ilişkin her türlü önyargının dışında, yepyeni görmemizi isterler.
Basmakalıp düşüncelerden kurtulmak kolay değildir elbette. Ama bu kalıplardan
kurtulan sanatçılar, genellikle en ilginç yapıtlarını veriyorlar. Bize, doğadaki var-
lıkların hiç düşlemediğimiz, yepyeni güzelliklerini görmeyi öğretenler de onlardır.
Eğer onları izleyip onlardan bir şeyler öğreniyorsak, pencereden dışarı bakmak
bile heyecan verici bir serüvene dönüşecektir.
Bu parçaya göre, sözü edilen sanatçılar bize aşağıdakilerden hangisini kazandır-
maktadır?
A) Heyecanları denetleme yetisi
B) Değerleri karşılaştırma yetisi
C) Renkleri doğadaki gibi algılama yetisi
D) Farklı güzellik anlayışlarını kabul etme eğilimi
E) Doğadaki güzellikleri resme yansıtma isteği
(2002-ÖSS)

Çözüm Paragrafın ilk iki cümlesinde bazı sanatçıların dünyaya ilişkin yerleşik ve klişeleş-

miş algılardan kurtularak özgün eserler verdiklerinden bahsedilmektedir. İlerleyen
cümlelerde ise alımlayıcının sanatçılardan yepyeni güzellikleri görmeyi öğrenebile-
cekleri vurgulanmaktadır. Heyecanları denetleme, değerleri karşılaştırma, renkleri
algılama ya da resim sanatından bahsedilmemektedir. Cevap: D

267