Page 91 - Defterim - Felsefe 10
P. 91
3. ÜNİTE
8. Aristoteles’in varlık anlayışına göre tüm varolanlar 11. Felsefenin ortaya çıkış sürecinde ilk filozoflar yeni
“İlk Neden”e dayanmaktadır. Bu görüşü İslam ile bir soru sorma ve cevap verme biçimi geliştirmiştir.
uyuşturmaya çalışan Müslüman filozoflar vardır. Bu Varlığın var olup olmadığı, varlık yoksa algıladığı-
filozofların bazıları Aristoteles’teki idea kavramını, mız şeylerin kaynağının ne olduğu, eğer varlık varsa
zorunlu varlık (vacib-ül vücud) olarak nitelendirirler. özünün ne olduğu, var oluşun bir amacının bulunup
Bu filozoflara göre yaradan zorunlu varlıkken yara- bulunmadığı, varlığın sadece somut gerçeklikten mi
tılmış olanlar mümkün varlıklardır. Zorunlu varlıkta ibaret olduğu yoksa soyut ve düşsel olan şeylerin de
öz ve töz birdir. Mümkün varlıklar özünü yaratıcıdan varlık kapsamında ele alınıp alınamayacağı gibi ko-
alır ve kendisini bir biçimde gösterir. nular ilk sorgulanan konulardı. Tüm bu merak edi-
Aristoteles’in rasyonel görüşleriyle İslam inancını lenler akla ve mantığa dayalı biçimde eleştirel bir
uzlaştırmaya çalışan filozoflardan biri aşağıdakiler- tutumla cevaplanmaya çalışıldı.
den hangisidir? Bu parçadan varlık felsefesiyle ilgili ulaşılabilecek
A) Farabi B) Gazali en kapsamlı sonuç aşağıdakilerden hangisi olabilir?
C) Harezmi D) İbn-i Arabi A) Felsefi bir tutumla varlığı tüm yönleriyle ele alır.
E) İbn-i Haldun B) Tutarlı ve sistematik bir disiplindir.
C) Varlık felsefesi, dogmatik değil eleştireldir.
D) Filozoflar varlığın var olup olmadığı noktasında
uzlaşamamıştır.
E) Felsefe yapmak, soyut konularda sorgulama yap-
9. İlk Çağ filozofları “Arkhe nedir?” sorusuna çeşitli maktır.
cevaplar vermişlerdir. Örneğin Thales’e göre ark-
he su, Anaximenes’e göre hava; Demokritos’a göre
atom, Empedokles’e göre ise hava, toprak, su ve
ateştir. 12. Nihilizm’e göre varlık gerçekte var değildir, aldatıcı
Bu düşünürlerin verdiği cevaplar, varlığın mahi- bir görünüşten ibarettir. Bu nedenle hiçlikten başka
yetine dair aşağıdaki görüşlerin hangisinin kapsa- bir şey yoktur. Aslında var olan tek şey yokluktur.
mında yer alır? Nihilizmin bu görüşü, varlık felsefesinin hangi
A) Düalizm B) Fenomenoloji sorusuna yanıt olabilir?
C) İdealizm D) Materyalizm 1 . Bölüm: V ar lık Felsefesi A) Varlığı bilmek olanaklı mıdır?
E) Nihilizm B) Varlığın ana maddesi nedir?
C) Varlığın var oluşunu belirleyen ilkeler nelerdir?
D) Varlık nedir?
10. Gece boyunca spor programları seyreden Deniz, E) Varlık var mıdır?
rüyasında kendisini sörf yaparken görmüştür. Rüz-
gârın dalgaları savuruşunu, suyun tenine dokunu-
şunu, yaptığı her hareketle saçlarının savruluşunu, 13. Her varolan bazı parçaların birleşmesiyle oluşur.
dalgaların ve rüzgârın sesini ve daha sayılamaya- Bu parçalar birbirinden ayrılırsa varlık bileşenle-
cak kadar çok detayı tüm gerçekliğiyle görmüş ve rine ayrılmış olur. Varlığı oluşturan parçaların her
hissetmiştir. Bir an gözlerini açtığında kendisini te- biri de yeniden alt bileşenlerine ayrılabilir. Ancak
levizyon karşısında uyurken bulmuştur. Oysa rüya- bu ayrışma sonsuza kadar süremez. Çünkü bölünme-
sında her şeyi en ince detayına kadar görmüş ve tüm nin bir sınırı olmak zorundadır. Bölünmenin durmak
gördükleri ona yüzde yüz gerçekmiş gibi gelmiştir. zorunda olduğu son noktada, karşımıza daha küçük
Birkaç saniye sonra kendisine gelince bu kez de bir- parçaya bölünemeyen ve varlığın temelini oluşturan
takım sorular onu meşgul etmeye başlamıştır: Acaba parçacıklar çıkar. Var olan her nesne, bu en küçük
yaşam da biraz önce gördüğüm rüya gibi muhteşem parçacıkların birleşmesiyle oluşur. Bunların birle-
bir yanılsama olabilir mi? Tüm gerçekliğiyle hisset- şip varlıkları oluşturması ve ayrılıp varlığın ortadan
tiğim şu anda uyanılması gereken bir rüya olabilir kalkması rastlantısal değil kendi yasalarına göre
mi? gerçekleşir.
Deniz’in yaşadığı birkaç dakikalık bu süreç, aşağı- Parçada dile getirilen görüş aşağıdakilerden
daki akımların hangisiyle ilişkilendirilebilir? hangisidir?
A) Fenomenoloji B) İdealizm A) Düalizm B) Fenomenoloji
C) Materyalizm D) Nihilizm C) İdealizm D) Materyalizm
E) Oluşçuluk E) Nihilizm
89
