Page 101 - DEFTERİM FİZİK 10
P. 101
2. Ünite: Basınç ve Kaldırma Kuvveti
Notlarım
DURGUN SIVILARIN BASINÇ KUVVETİ
Bir kapta bulunan sıvı, dokunduğu yüzeylerde basınç oluşturduğunda o yüzeye
dik bir net kuvvet uygular. Bir yüzeyde meydana gelen basınç ile yüzey alanın
çarpılmasıyla elde edilen bu net kuvvete basınç kuvveti denir. Katılarda basınç
kuvveti yüzey alanına bağlı değildir. Sıvılarda ise yükseklik ve özkütle sabit
kalmak şartıyla yüzey alanı büyüklüğünün değişmesi basınç kuvvetini değiştirir.
F
Basınç için yazılan bağıntısı düzenlenirse
P =
A
basınç kuvveti F = P . A olur�
Görsel 2.28’deki kabın tabanında özkütlesi d,
yüksekliği h olan sıvının oluşturduğu basınç
P = h . d . g’dir. Basınç kuvveti ifadesinde sıvı basıncı
F olan P = h . d . g yerine yazılırsa A yüzey alanına
h
sahip kap tabanına etki eden sıvı basınç kuvveti,
A
Görsel 2.28 F = h . d . g . A şeklinde olur.
Sıvı basınç kuvveti uygulandığı yüzeye daima diktir. Yan yüzeye uygulanan
basınç kuvveti hesaplanırken yan yüzeye yapılan ortalama basınç değeri alınır.
Bu da yan yüzeyin orta noktasındaki basınca karşılık gelir.
Özkütlesi d olan sıvı dolu Şekil 2.29’daki kabın S , S ,
1 2
S ve S yüzeylerine etki eden sıvı basınç kuvvetleri
S h 3 4
1
F
1 h S yüzeyi için F = h � d � g � S
F S 1 1 1
F 2 2 h S yüzeyi için F = 2h � d � g � S
S 3 2 2 2
3 F
4 h S yüzeyi için F = 3h � d � g � S
3 3 3
S S yüzeyi için F = 4h � d � g � S 4 şeklinde bulunur.
4
4
4
Görsel 2.29
Yandaki şekilde verilen tabanı sabit ve
yan yüzeyleri hareket edebilen kabın h
içerisinde h yüksekliğinde ve G ağırlı-
(a) (b) (c)
ğında aynı tür sıvı bulunmaktadır.
Şekil (a) durumunda kabın tabanında oluşan sıvı basınç kuvveti, sıvının
ağırlığına eşittir. F = h . d . g . A = G olur�
Şekil (b) durumunda kabın yan yüzeyleri dışa doğru açıldığında kaptaki sıvının
ağırlığı değişmezken yüksekliği h’den küçük olur. Bu durumda sıvı basınç
kuvveti, sıvının ağırlığından küçük olur (F < G).
Şekil (c) durumunda kabın yan yüzeyleri içe doğru itildiğinde sıvının ağırlığı
değişmezken yüksekliği h’den büyük olur. Bu durumda kabın tabanındaki sıvı
basınç kuvveti, sıvının ağırlığından büyük olur (F > G).
101
