Page 15 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

C) BATI ETKİSİNDE GELİŞEN DÖNEM (XIX. yüzyıl- ...)

1. Tanzimat Edebiyatı (1860-1896)

1839 yılında Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla başlayan yenileşme süreci, 1860
yılında İbrahim Şinasi Efendi’nin Tercümân-ı Ahvâl adlı gazeteyi çıkarmasıyla edebî
bir dönem özelliği kazanmıştır.

I. Dönem Tanzimat edebiyatında “Sanat, toplum içindir.” anlayışı, II. Dönem
Tanzimat edebiyatında ise “Sanat, sanat içindir.” anlayışı hâkimdir.

I. Dönem Tanzimat edebiyatında divan edebiyatı nazım biçimleriyle hak, hürriyet,
adalet, vatan, millet gibi toplumsal konular; II. Dönem Tanzimat edebiyatında ise
aşk, ölüm, tabiat gibi bireysel konular işlenmiştir.

Düzyazı alanında daha önce Türk edebiyatında örneği bulunmayan roman, modern
hikâye, modern tiyatro, makale, fıkra gibi pek çok yeni türde eserler verilmeye
başlanmıştır.
2. Servetifünun Edebiyatı (1896-1901)

Türk edebiyatında 1896 yılında başlayan edebî dönemdir. Başlangıçta fen bilimleri
dergisi niteliği taşıyan Servet-i Fünûn dergisinin başına 1896’da Tevfik Fikret
getirilmiş ve dergi bir edebiyat dergisine dönüşmüştür.

Bu dönemin sanatçıları siyasi şartlardan dolayı toplumsal konulardan uzak durmuş,
eserlerinde bireysel konuları ele almışlardır.

“Sanat, sanat içindir.” anlayışı doğrultusunda gerek nesirde gerekse nazımda
sanatlı, kapalı bir anlatımı tercih etmişlerdir.

Eserlerinde, kullanımı yaygın olmayan kelimelere ve yabancı dillerden aldıkları
tamlamalara sıkça yer vermişlerdir.

1901 yılında Hüseyin Cahit Yalçın’ın Fransızcadan çevirdiği Edebiyat ve Hukuk
adlı makalede anlatılanlardan dolayı Servet-i Fünûn dergisi kapatılmış, böylelikle
Servetifünun Dönemi sona ermiştir.

3. Fecriati Edebiyatı (1909–1912)

1909’de bir grup genç sanatçı, Servetifünun topluluğunu eleştiren yaklaşımlarıyla
edebî bir topluluk oluşturmuştur.

Türk edebiyatında bildiri yayımlayan ilk edebî topluluk olarak tarihe geçmiştir.

“Sanat, şahsi ve muhteremdir.” görüşünü savunmuşlardır.

Fransız edebiyatını örnek alarak edebiyatta yenilikler yapmayı amaçlamışlar fakat
Servetifünuncuları taklitten öteye gidememişlerdir.

Topluluğun en tanınmış sanatçısı Ahmet Haşim’dir.

13