Page 243 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

Özet

Felâtun Bey ile Râkım Efendi: Felâtun Bey; tembel, gezmeye ve eğlenceye
düşkün, babasından kalan gelire güvenen, Batılılaşmayı şekilcilikten ibaret Bilgi Havuzu
zanneden biridir. Râkım Efendi; fakir bir ailede büyüyen, bir yaşında yetim Nâmık Kemal’in
kalan, annesi ve Fedayi adlı dadısı tarafından büyütülen, Fransızca ve Farsça İntibah adlı
öğrenerek çevirmenlik ve öğretmenlik yapan biridir. Bir tercüme işinden eseri Türk
eline geçen para ile Ca nan adında bir cariye satın alır, onun eğitimiyle edebiyatında ilk
yakından ilgilenir. Râkım, bir arkadaşının aracılığı ile İngiliz Ziklas ailesinin edebî roman,
Can ve Margrit adlarındaki kızla rına Türkçe dersi vermeye başlar. Bilgisi, Cezmi adlı eseri
alçakgönüllülüğü, efendiliği ile bu ailenin dostluğunu kazanır. Ziklaslar ilk tarihî roman
Râkım’ı ve Felâtun’u akşam yemeklerine davet eder. Bu davetlerde Felâtun kabul edilir.
Bey tavır ve tutumlarıyla kendini küçük düşürürken Rakım Efendi bu
aileyle dostluğunu ilerletir. Felâtun Bey, Polini adında bir kadını sever.
Onun da teşvikiyle babasından kalan gelirini Beyoğlu’nda hızla tüketirken
Râkım’ın, uyarılarına kulak asmaz. Râkım, Canan ile nikâhlanır. Bunun
üzerine Râkım’a karşı derin bir sevgi duyan Can hastalanır. Mister Zik las’ın
yüklü bir miras ile kızını Râkım’a verme teklifini Râkım geri çevirir. Felâtun Bilgi Havuzu
Bey, babasından kalan miras tükenince uzak bir yerde mutasarrıflık alarak Karabibik, Türk
İstanbul’u terk etmek üzere limana gider. edebiyatında
ilk köy romanı
kabul edilir.
Nabizade Nazım (1862-1893)

Dil ve edebiyat sorunlarını dile getiren makalelerle yazı hayatına başlamıştır.
Roman, öykü, şiir ve düzyazı türlerinde eserler vermiştir.
Eserlerinde realizm ve natüralizm akımlarının etkisi görülür.
Yaptığı çevirilerle Türk okuyucusunu Batı’dan gelen edebî akım ve
düşünceleriyle tanıştırır. Bilgi Havuzu
Eserlerini sade ve doğal bir üslupla kaleme alır. Sâmipaşazâde
Karabibik romanının konusu, Antalya’nın Beymelek köyünde (İstanbul dışında) Sezâi’nin kaleme
geçer. aldığı Sergüzeşt
adlı eser
Hikâye: Yâdigârlarım, Zavallı Kız, Bir Hâtıra, Sevda, Hâlâ Güzel, Hasba. romantizmden
Roman: Zehra, Karabibik. realizme
geçişin başarılı
örneklerinden
biridir.
Özet

Zehra: Eser kıskançlık konusu üzerine kuruludur. Bu yönüyle Türk
edebiyatında psikolojik tahlillerin yapıldığı ilk roman olarak değerlendirilir.
Şevket Efendi, İstanbul’da Asmaaltı’nda mağaza işletmektedir. Yanında kâtip
olarak çalışan Suphi’yle kızı Zehra’yı evlendirir. Ancak Zehra kıskanç bir
kişidir. Evin hizmetçisi Sırrıcemal’i kıskanır. Suphi bu kıskançlık krizlerinden
bıkar ve Sırrıcemal ile evlenir. Bu durumu içine sindiremeyen Zehra, Ürani
adında bir kadının Suphi’yi etkilemesini sağlar. Suphi bu tuzağa düşer. Bu
durumu içine sindiremeyen Sırrıcemal yaşamına son verir. Suphi perişan
olur. Ancak Zehra kötülüklerine devam eder.

241