Page 29 - Defterim Biyoloji - 9

1.
Ünite Yaşam Bilimi Biyoloji

ORGANİK BİLEŞİKLER

● Organik bileşikler karbon iskeletine bağlı hidrojen, oksijen, azot, kü-
kürt, fosfor atomlarından meydana gelir.

● İnorganik bileşiklerin aksine canlı vücudunda sentezlenebilen organik
bileşikler;

» enerji verici (karbonhidratlar, lipitler, proteinler),
» yapıcı-onarıcı (proteinler, lipitler, karbonhidratlar),
» yönetici (nükleik asitler),
» düzenleyicidir (hormonlar, vitaminler, enzimler, proteinler,
lipitler).

● Karbonhidrat, protein, nükleik asit gibi organik bileşiklerin en kü-
çük anlamlı yapı birimi monomer olarak adlandırılır. Monomerlerin
birbirine bağlanarak oluşturduğu büyük yapılı organik moleküllere
ise polimer adı verilir.

● Basit moleküllerin birleşirken su açığa çıkarmasına dehidrasyon sen-
tezi, kompleks moleküllerin su kullanılarak basit moleküllere ayrıştı-
rılmasına hidroliz denir.

● Dehidrasyon sentezi sırasında ATP enerjisi kullanılırken hidroliz sıra-
sında enerji harcanmaz.

Dehidrasyon

Organik bileşiklerin
aynı miktarlarının
parçalanması sonucu
Hidroliz
elde edilen enerji
miktarı sırası
Yağlar-proteinler-
karbonhidratlar

Kullanım önceliği
sırası
Karbonhidratlar-
yağlar-proteinler
Dehidrasyon ve hidroliz tepkimeleri

Canlıların yapısındaki organik bileşikler; karbonhidrat, lipit, protein, en-
zim, vitamin, ATP, nükleik asit ve hormondur.

28