Page 128 - Biyoloji

BİYOLOJİ 12

Küstüm.otuna.[Mimosa pudica (Mimoza.pudika)].dokununca.yaprak-
larını.kapatıp.aşağı.doğru.sarkıtması,.bazı.bitki.türlerinin.dokununca.
tohumlarını.uzaklara.fırlatması,.böcek.kapan.bitkisinin.yaprağına.böcek.
konunca.dokunmanın.etkisiyle.yapraklarını.kapatması.sismonastiye.ör-
nek.verilebilir.
Fotoperiyodizm
Bitkilerin,.mevsimleri.(bahar.ya.da.kış).ve.üreme.döneminin.yaklaştığını.
saptamak.için.sıklıkla.kullandıkları.çevresel.uyarılara.fotoperiyot de-
nir..Fotoperiyot,.gece.ve.gündüzün.uzunluk.oranıdır..Çevresel.uyarılara.
karşı.çiçek.açma,.yaprak.dökümü,.tohum.ve.tomurcuklarda.uyku.hâlinin.
başlaması.ve.devam.etmesi.gibi.fizyolojik.olaylar.ise.fotoperiyodiz.ola-
rak.adlandırılır..Fotoperiyodizm,.bitkilerin.dünya.üzerindeki.dağılımını.
belirleyen.önemli.bir.faktördür..Üreme.olgunluğa.erişmek.için.bitkilerin.
ihtiyaç.duyduğu.ışık.alma.süresi.“kritik.gün.uzunluğu”,.karanlık.süresi.
de “kritik.gece.uzunluğu”.olarak.ifade.edilir.Fotoperiyoda.bağlı.çiçek-
lenme.özelliklerine.göre.bitkiler;.uzun.gün,.kısa.gün.ve.nötr.gün.bitkileri.
olmak.üzere.üç.grupta.incelenir.
Kısa. gün. bitkileri;. genel. olarak. gece. süresinin. gündüz. süresinden.
daha.uzun.olduğu.yaz.sonu,.sonbahar.veya.kış.mevsimlerinde.çiçek.
açar..Bu.bitkilerin.çiçeklenmesi.için.gün.uzunluğunun.kritik.değerin.al-
tına.düşmesi,.gece.uzunluğunun.kritik.değerin.üzerine.çıkması.gerekir..
Genellikle.kritik.gün.uzunluğundan.(14.saat).daha.kısa.bir.gün.uzun-
luğu.gereklidir..Atatürk.çiçeği,.çuha.çiçeği,.kasımpatı,.yaban.mersini,.
sütleğen,.çilek,.bazı.soya.fasulyesi.çeşitleri,.patates.vb..bitkiler.kısa.gün.
bitkilerine.örnek.olarak.verilebilir.

Uzun.gün.bitkileri,.genel.olarak.ilkbahar.sonunda.ve.yaz.başında.çi-
çeklenen.bitkilerdir..Bu.dönemde.gündüz.süresi.gece.süresinden.daha.
uzundur..Bu.bitkilerin.çiçek.açması.için.gün.uzunluğunun.kritik.değerin.
üzerine.çıkması,.gece.uzunluğunun.kritik.değerin.altına.düşmesi.gerekir.
(Görsel.4.33)..
Uzun.gün Kısa.gün
(Kısa.gece).bitkisi (Uzun.gece).bitkisi
Çiçeklenme.var. Çiçeklenme.yok.
Gündüz
Gece
Kritik.gece.
uzunluğu
24.saat

Işık.flaşı.ile.gecenin. Çiçeklenme.var. Çiçeklenme.yok.
kesintiye.uğraması

Kritik.gece.
uzunluğu

24.saat
Çiçeklenme.var.
Çiçeklenme.yok.
Kritik.gece.
uzunluğu

24.saat

Görsel 4.33: Fotoperiyoda.bağlı.çiçeklenme.özelliklerine.göre.bitkiler

127