Page 57 - Biyoloji

BİYOLOJİ
10

Enerji bir formdan başka bir forma dönüşür. Bu dönüşüm sırasında
her bir trofik düzeydeki enerjinin bir kısmı metabolizma ve solunum
için kullanılır. Ortalama her trofik düzeyden enerjinin yalnızca %10’u
bir sonraki trofik düzeye aktarılır. Bu durumun nedenlerinden birisi
de ısı kaybıdır. Bir canlı, besinindeki enerjinin %90’ından fazlasını,
canlılık faaliyetlerinde harcanan enerji ve ısı şeklinde kaybeder. Yak-
laşık %10’unu ise biyokütle hâlinde depolar (Görsel 2.9).

100 J

1000 J

10 000 J

Görsel 2.9: Karasal ve sucul ekosistemlerde enerji piramidi
Beslenme basamaklarında yer alan canlıların toplam organik mad-
de miktarına biyokütle (biyomas) denir. Ekosistemlerin çoğu beş ya
da daha az sayıda beslenme basamağıyla sınırlıdır. Organizmalar
enerjilerinin bir bölümünü biyokütleye dâhil ederler. Ancak solunum
ve diğer metabolik faaliyetler için kullandıkları enerjinin bir kısmı ise
ısı olarak kaybedilir. Hayvanlar enerjinin bir kısmını büyüme ve üre-
me için kullanır. Üreticilerin biyokütlesinin tamamı yenilemeyeceği
için enerji kaybı söz konusu olur. Ayrıca üreticilerin biyokütlelerinin
tamamı tüketicilerin yapısına katılmaz. Karasal ekosistemlerde tro-
fik düzeylerin sahip olduğu biyokütle üreticilerden tüketicilere doğru
giderek azalır. Bataklıkta yapılan bir çalışmaya göre aşağıdaki biyo-
kütle piramidi elde edilmiştir (Görsel 2.10).

2
Kuru Kütle (g/m ) Trofik Düzey
1.5 g/m 2 ÜÇÜNCÜL TÜKETİCİLER

11 g/m 2 İKİNCİL TÜKETİCİLER

37 g/m 2 BİRİNCİL TÜKETİCİLER

809 g/m 2 ÜRETİCİLER

Görsel 2.10: Biyokütle piramidi

Bir trofik düzeyden bir sonraki trofik düzeye enerjinin toplam aktarı-
mına ekolojik verim denir.

56