Page 52 - Biyoloji

BİYOLOJİ 10

İklim

İklim; bir bölgedeki uzun süreli nem, yağış, rüzgâr yönü ve sıcaklık gibi
atmosferik koşulların ortalamasını ifade eder. İklim, organizmaların
yeryüzünde dağılımı ve çoğalmasında belirleyicidir. Ekosistemde ge-
niş alanlarda görülen iklime makroklima; özel şartlar nedeniyle farklılık
gösteren küçük alanlarda görülen iklime ise mikroklima adı verilir. Bir
bölgenin iklimi, o bölgede yaşayan canlı türlerini ve bu canlı türlerinin
dağılımını doğrudan etkiler. Bol yağış alan ılıman bölgelerde bitki ve
hayvan popülasyonları, tür sayısı ve çeşitliliği bakımından zengindir.
Çöl ikliminin görüldüğü bölgelerde ise popülasyonların tür sayısı ve çe-
şitliliği sınırlıdır.

Toprak ve mineraller
Toprak canlılara yaşama ortamı ile inorganik besin sağlar. Bitkiler, ge-
rekli mineralleri suyla topraktan alır.Toprağın yapısal değişiklikleri eko-
sistemdeki bitki ve hayvan popülasyonlarının dağılışını etkilediği gibi
çeşitliliğini de belirler. Toprağın mineral miktarı, pH değeri ve zemin ya-
pısı bitkilerin dağılımında büyük rol oynar. Canlıların yaşam alanlarının
asitlik ve bazlık derecesi kimyasal maddeler, tarım ilaçları, asit yağmur-
ları ve gübreleme gibi faaliyetlere bağlı olarak değişir. Ekosistemi oluş-
turan türler kendileri için ideal pH değerine sahip habitatlarda yayılım
gösterir. Bir türün bireylerinin doğal olarak yaşamını sürdürdüğü alana
habitat denir.

Su
Tüm canlılar metabolik faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için suya gerek-
sinim duyar. Karasal ekosistemlerde bitkiler, suyu terleme ile sıcaklığı
ayarlamada, fotosentezde ve mineralleri topraktan alabilmede kullanır.
Karasal organizmalar için su hayati öneme sahiptir. Göller, bataklıklar,
denizler ve okyanuslar pek çok tür için uygun yaşam alanları oluşturur.
Ekosistemdeki Değişikliklerin Olası Sonuçları

İnsan faaliyetleri biyosferde beslenmeyle ilgili yapıyı, enerji akışını,
kimyasal döngüyü ve tüm türlerin bağlı olduğu ekosistem süreçlerini
değiştirir. İnsan, fiziksel olarak dünyanın karasal yüzeyinin neredeyse
yarısını değiştirmiş durumdadır.

Ekosistemlerdeki bozulmanın en güçlü nedeni insan faktörüdür. Tarım-
sal gelişmeler, bazı ülkelerde geniş çayırlık alanları ortadan kaldırmıştır.
Şehirleşme, ağaç kesme, madencilik ve çiftçilik gibi faaliyetler geniş or-
manlık alanları, küçük ve birbirinden bağımsız koruluk alanlara dönüş-
türmüştür.

Karasal ekosistemler kadar sucul ekosistemler de bozulur. Aşırı avlan-
madan dolayı okyanuslardaki balık sayısı da azalır.

51