Page 65 - Biyoloji

BİYOLOJİ
11

DOĞAL BAĞIŞIKLIK

Doğal bağışıklık, daha önce patojenlerle karşılaşılıp karşılaşılmadığına
bakılmaksızın bu etmenlere karşı vücudun ilk savunma hattıdır.
Fiziksel Engeller
Deri, mikroorganizmaların vücuda girişini önleyen yapıdır. Ter ve yağ
bezlerinin salgıları deriye asidik bir ortam kazandırarak mikroorganiz-
maların girişini ve üremesini engeller. Tükürük, gözyaşı ve mukoz salgı-
daki lizozim enzimi, bakterilerin hücre duvarını parçalayarak onları yok
eder. Ağızdan doğrudan vücuda alınan mikroorganizmalar midenin yük-
sek asidik ortamında çoğunlukla ölür.
Fagositoz Yapan Hücreler

Hastalık yapan organizmalar fiziksel engellere rağmen vücuda bir şekil-
de girebilir. Bu durumda bazı akyuvarlar ve bazı bağ doku hücrelerinden
makrofaj bu patojenleri fagositozla hücre içine alıp parçalar.
Doğal Katil Hücreler

Virüsle enfekte olmuş ya da kanserleşen hücrelerin yüzey proteinlerin-
deki anormalliklerini fark ederek onları yok eder. Ancak fagositoz yap-
maz.

İnterferonlar
Virüsle enfekte olmuş hücreler interferon adı verilen polipeptitler salgıla-
yarak diğer hücreleri uyarır. Grip ve nezle gibi üst solunum yolu enfeksi-
yonlarında üretilen interferonlar hastalığın ilerlemesini durdurur.
Kompleman Sistem
Kan plazmasında inaktif hâlde bulunan çok çeşitli proteinlerden oluşmuş
tamamlayıcı sistemdir. Yabancı mikroorganizmalarla karşılaşıldığında
aktif olarak yangısal tepki oluşumunda, alerjide ve kazanılmış bağışık-
lıkta görev alır .

Yangısal Tepki (İltihaplanma ve Ateş)
Hücrelerin fiziksel ya da kimyasal olarak yaralanması veya mikroorga-
nizmalardan dolayı hasara uğraması stres durumunu ortaya çıkarır. Do-
kudaki bu strese karşı iltihaplanma denilen bir yanıt ortaya çıkar. İltihap-
lanma sırasında bağ dokuya ait mast hücrelerinden histamin salgılanır.
Vücut ısısı hipotalamus tarafından düzenlenir. Vücudun verdiği bir diğer
yangısal tepki de vücut ısısının normalin üstüne çıkarılmasıdır.
KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK

B ve T lenfositleri tarafından oluşturulan bağışıklığa kazanılmış bağışık-
lık denir. Kemik iliğinde olgunlaşan B lenfositleri ve timusta olgunlaşan
T lenfositleri; lenf düğümlerine, dalağa ve bademcik gibi lenf dokularına
yerleşir.

64