Page 70 - Biyoloji

BİYOLOJİ 11

Akciğerler: Göğüs boşluğunda yer alır. Sağ ve sol akciğer olmak üze-
re iki bölümden oluşur. Sağ akciğer üç loblu, sol akciğer iki lobludur.
Akciğerler süngerimsi bir yapıdadır ve plevra denilen çift katlı ince zarla
örtülüdür.

Akciğerlerde gaz değişiminin gerçekleştiği kese şeklindeki fonksiyonel
birimlere alveol denir. Alveollerin çevresinde kılcal kan damarları var-
dır. Alveoller salgı yapan hücreler de içerir. Bu hücrelerin sürfaktan adı
verilen lipoprotein salgıları, yüzey gerilimini azaltarak alveollerin daha
kolay şişmesini sağlar. Nefes verince alveollerin birbirine yapışmasını
önler. Ayrıca alveollerdeki fagosit hücreler yabancı mikroorganizmaları
yok eder (Görsel 3.5). Fagositoz yapan
hücreler
Alyuvar
Tek katlı
Salgı hücreleri epitel hücre tabakası
Alveoller Kılcal kan damarı

Kılcal damar

Sürfaktan

Görsel 3.5: Alveollerin yapısı

SOLUK ALIP VERME MEKANİZMASI

Soluk alıp vermede kaburga kasları ve diyafram etkilidir. Diyafram gö-
ğüs boşluğu ve karın boşluğunu birbirinden ayıran kaslı yapıdır. Soluk
almada kaburga kasları kasılarak göğüs boşluğunu öne doğru genişletir.
Aynı zamanda diyafram kasılarak düzleşir ve göğüs boşluğu genişler.
Akciğerlerin hacmi artar ve iç basınç azalır. Hava, atmosfer basıncı ak-
ciğer basıncından daha büyük duruma geldiği için burun ve ağızdan gi-
rerek alveollere ulaşır. Bu olay, kasların kasılmasıyla gerçekleştiğinden
enerji harcanır (Görsel 3.6).

Görsel 3.6: Soluk alma

69