Page 72 - Biyoloji

BİYOLOJİ 11

Doku kılcallarında, hücrelerin oksijenli solunumu sonucu CO 2 miktarı
artar. Karbondioksitten karbonik asit oluşur. Karbonik asit, bikarbonat
- +
iyonlarına (HCO 3) ve hidrojen iyonlarına (H ) ayrışır. Ortamdaki hidro-
jen iyonlarının yoğunluğu pH’ı düşürür ve asitlik artar. Hidrojen iyonla-
rının artışı
KARBONDİOKSİTİN TAŞINMASI

Hücrelerin metabolizması sonucu açığa çıkan CO 2’in %7’si plazmada
çözünmüş hâlde, %23’ü hemoglobine bağlı şekilde (karbaminohemog-
lobin), geri kalan %70’i bikarbonat iyonları şeklinde taşınır.

Karbondioksit, hücrelerden doku sıvısına buradan da kısmi basınç far-
kından kılcal damarlara geçer. Alyuvarların yapısındaki karbonik an-
-
hidraz enzimi, CO 2’i suyla birleştirerek karbonik asidi (H 2CO 3) oluşturur
- +
(1). Karbonik asit, bikarbonat (HCO 3) ve hidrojen iyonlarına (H ) ayrışır.
Hidrojen iyonlarının çoğu hemoglobine bağlanarak (2) kandaki pH de-
-
ğişikliğini en aza indirger. Bikarbonat iyonları (HCO 3) plazmaya geçer
(3).

Alveol kılcallarına gelindiğinde bu işlemlerin sırası tersine çevrilir. Bi-
karbonat ve hidrojen iyonları birleşerek karbonik asidi oluşturur (4).
Alyuvarlardaki karbonik anhidraz enzimi, karbonik asidi CO 2 ve suya
dönüştürür (5). CO 2, kandaki kısmi basınç fazlalığından alveollere ge-
çer ve vücuttan atılır (6) (Görsel 3.8).

H 2O 1 4 6
CO 2
H 2CO 3 H 2CO 3 H 2O
-
HCO 3 3 Akciğere HCO 3 - 5 CO 2
CO 2
Doku hücreleri CO 2 HbH HCO 3 - HbH CO 2
H
+
2

CO 2 Alyuvar Kan Plazması Alyuvar Alveol

Doku kılcalları Alveol kılcalları

+
CO 2 + H 2 O H 2 CO 3 H + HCO 3 -

(Karbonik asit)

+
Hb + H HbH
Görsel 3.8: Karbondioksidin kanda taşınması

71