Page 75 - Biyoloji

BİYOLOJİ
11

ÜRİNER SİSTEMİN YAPISI, GÖREVİ VE İŞLEYİŞİ
Böbrek atardamarı

Canlılarda metabolizma sonucu oluşan, vücut için gerekli olmayan ya da
vücuda zararlı olan maddelerin dış ortama verilmesine boşaltım denir.
Boşaltımda görev alan organlardan oluşan sisteme üriner sistem adı
verilir.
Üriner sistem, atık maddeleri vücuttan uzaklaştırırken aynı zamanda vü-
Böbrek
toplardamarı cut sıvılarının hacminin ve bileşiminin kontrolüne yardımcı olur.

Böbrek Vücudun su dengesini düzenleyerek kanın hacmini ve basıncını da
ayarlar. Üriner sistem kanın pH seviyesinin dengelenmesine de katkıda
Üreter
bulunur. D vitaminini aktifleştirerek kalsiyum seviyesinin ayarlanmasına
3
yardım eder. Böbrekler eritropoietin hormonu salgılayarak kemik iliğinde
alyuvar yapımını uyarır.
Üriner sistem; böbreklerden, üreterden, idrar kesesinden (mesane) ve
Mesane üretradan oluşur (Görsel 3.9). Böbrek atardamarıyla böbreklere gelen
kan burada süzülür. İdrar, üreterle idrar kesesine taşınır. İdrar kesesinde
Üretra depolanan atıklar üretrayla dışarı atılır.
Görsel 3.9: Üriner sistemin yapıları Böbrekler; karın boşluğunun arka tarafında yer alan, idrar oluşumunu
sağlayan bir çift organdır. Böbrekler; kabuktan (korteks), özden (medul-
la) ve havuzcuktan (pelvis) oluşur (Görsel 3.10).

Böbrek, bağ dokudan oluşmuş bir zarla çevrilidir. İdrar; böbrekteki
nefronlar tarafından oluşturulur, kanallar vasıtasıyla havuzcukta topla-
nır, üreterle mesaneye taşınır.

Böbreklerin işlevsel birimleri nefronlardır (Görsel 3.11). Nefronlar, suyun
geri kazanımında ve yoğun idrar oluşumunda etkilidir. Bir nefronun ya-
pısı glomerulus kılcalları, Bowman kapsülü, proksimal tüp, Henle kulpu,
distal tüp ve idrar toplama kanallarından oluşur.

Böbrek Malpighi piramidi
atardamarı
Böbrek toplardamarı

Öz

Havuzcuk

Toplama kanalları

Kabuk

Üreter

Görsel 3.10: Böbreğin yapısı

74