Page 80 - Biyoloji

BİYOLOJİ 11

Böbrek Yetmezliği, Diyaliz ve Böbrek Nakli
Böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının neredeyse tamamının kay-
bedilmesidir. Kronik böbrek yetmezliğinde nefron kaybı artar. Nefron
kaybı arttığında diyaliz ya da böbrek naklinden başka çare kalmaz.
Böbrek yetmezliği olan bir kişinin kanı, diyalizde özel bir cihazdan geçi-
rilir. Kandaki istenmeyen maddeler süzülür ve kandaki konsantrasyon
düşürülür. Süzülen kan yeniden kişiye verilir. Böbrek yetmezliği olan
hastalar, böbrek nakli oluncaya kadar haftada üç kez diyalize girmek
zorundadırlar. Böbrek nakli, doku ve organ nakillerinde ilk sıralarda yer
alır. Böbrek nakli yapılabilmesi için böbreğini veren kişinin (verici) doku
uygunluğu önemlidir. Genellikle akrabalık ilişkisi bulunanlar ile benzer
genetik yapıya sahip olanlar arasında böbrek nakli yapılabilir. Nakilden
sonra vücudun nakledilen böbreği reddetmemesi için bağışıklığı baskı-
layan ilaçlar kullanılır.
İdrar Yolu Enfeksiyonları
Üriner sistemin parçaları olan idrar kesesi ve üretra, çeşitli bakterile-
rin enfeksiyonu sonucu iltihaplanabilir. İdrar kesesinin iltihaplanması
(sistit); sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, idrarda kan görülmesi,
karın alt bölgesinde ağrı oluşması gibi belirtileri ortaya çıkarır. Üretra
enfeksiyonu (üretrit) sistit benzeri belirtilere sahiptir.
ÜRİNER SİSTEMİN SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

İdrar, üriner sistemin sağlıklı yapısını koruyabilmek için uzun süre tutul-
mamalıdır. Enfeksiyonlardan korunmak için hijyen kurallarına ve kişisel
temizliğe dikkat edilmelidir. Alınan besinler temiz olmalı, aşırı baharat
ve tuz tüketiminden kaçınılmalıdır. Günlük sıvı ihtiyacını karşılayacak
kadar su içilmelidir.

“Yaşlı bir kadın, idrar yolları şikâyetinden dolayı doktora gider. Doktor her 30 dakikada bir yarım
litre su içmesini önerir. Aynı zamanda fazla kilolarından da şikâyetçi olan yaşlı kadın bir diyetis-
yenle görüşür. Diyetisyenin verdiği diyet programına göre yaşlı kadının her gün 3-4 litre su tüket-
mesi gerekmektedir. Bu diyet programı aynı zamanda idrar yollarındaki enfeksiyonun tedavisiyle
OKU DEĞERLENDİR
de örtüşmektedir. Yaşlı kadın diyetinin 3. gününde günlük içmesi gereken su miktarını 2 saat
içinde içince baş ağrısı, titreme, kusma, bilinç kaybı gibi sağlık sorunları yaşar.”
Yukarıda verilen durumdan yola çıkarak üriner sistemin sağlıklı yapısının korunmasıyla
ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

a) Su içmek vücut fonksiyonlarını düzenlemede ve üriner sistemin sağlıklı yapısının korunma-
sında niçin etkili olabilir?
b) Doktorun önerdiği miktarda suyu içen yaşlı kadında "baş ağrısı, titreme, kusma, bilinçkaybı
gibi sağlık sorunları ortaya çıkmasının temel nedeni nedir?
c) Üriner sisteminizin sağlıklı yapısının korunması için gün boyu tükettiğiniz su miktarı sizce
yeterli midir?

ç) Üriner sistemin sağlıklı yapısının korunması için yeterli su tüketmenin yanında neler yapılma-
lıdır? Açıklayınız.

79