Page 13 - Felsefe

Felsefe 10

Anarşizm ise herkesin ortak çıkarları olamayacağını savunur.
Bu görüşlere karşıt olarak herkes tarafından kabul edilen evrensel ahlak yasalarının mümkün olduğu-
nu savunan görüşler vardır.
Bu görüşlerden;
Utilitarizm, olabildiğince çok insana fayda sağlayacak ortak ahlaki yasaların mümkün olduğunu
savunur.
Sezgicilik, insanın sezgilerine uyarak iyi ve kötüyü ayırt edebileceğini ileri sürer.
Erdem etiği, insanları mutlu edebilecek ahlaki tutumun bilgiyle sağlanabileceğini savunur.
Ahlaksal determinizm görüşü, Tanrı’nın buyruklarının ve zorunlulukların farkında olunmasının nes-
nel bir ahlak oluşturulabileceğini savunur.
Ödev ahlakı görüşüyle Kant, evrensel ahlak yasasını “Öyle eyle ki eyleminden çıkarılacak kurallar
herkes için geçerli olsun.” ifadesiyle özetler. Ödev ahlakına göre evrensel ahlak yasası vardır. Bu yasa,
içteki olan iradeyle gerçekleşir. Ahlak yasalarına uymak bir ödevdir. Ödev, yerine getirmeyi kişinin kendi-
nin seçtiği ve sorumluluğunu üzerine aldığı bir buyruktur. Bu buyruk, insanı dışarıdan koşullayan değil
insanın kendi kendine koyduğu koşulsuz buyruktur ve tüm insanlar için geçerlidir. Bu buyruk, her türlü
çıkar ve beklentinin ötesindedir. Davranışların niyetine bakıldığında temelinde ödev duygusu yer alıyorsa
bu davranış iyidir

Uygulama
Uygulama

Ahlaki eylemin nihai amacının mutluluk olduğunu söyleyen birçok düşünür vardır. Mutluluk,
ahlakta temel değer olarak en yükseğe konulduğu zaman başka problem ortaya çıkar: Bireysel
mutluluk mu ön planda tutulmalıdır yoksa toplumsal mutluluk mu? Aşağıdaki uygulama iyilik
ve mutluluk ilişkisi konusunda kendi görüşlerinizi ortaya koymanıza yardımcı olacaktır. Metni
okuyup metinden hareketle verilen soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız.

Albert Camus’nun (Albırt Kamu) “Veba” kitabında Cottard (Kotard) adlı bir kişi vardır.
Cottard başka bir şehirde işlediği suçtan dolayı Oran şehrine kaçar. Oran’da veba ortaya çıkınca
şehre giriş çıkışlar yasaklanmıştır. Şehirde veba devam ettiği sürece polis onu yakalayamaya-
caktır. Vebanın ortaya çıkması en çok onun işine gelmiştir ve vebanın bitmesini hiç istememek-
tedir. Veba ile savaşmak adına Cottard, gönüllü ekiplere katılması için çağrılır. O; bunun kendi
işi olmadığını, veba için yapılan çalışmalara katılması için bir neden görmediğini söyler. Suçu
ve şehirde veba olmasaydı tutuklanacağı hatırlatılır. Vebaya kendinin sebep olmadığını, veba-
nın onun tutuklanmasına engel olmasının onunla ilgisi olmadığını söyler.

Sorular
1. Cottard’ın vebayla savaşmak istememesi kararını doğru buluyor musunuz?
Neden?
..........................................................................................................................................

2. Cottard, gönüllülere katılsaydı ne tür sonuçlar ortaya çıkabilirdi? Yorumlayınız.
..........................................................................................................................................

3. Cottard’ın vebayla savaşan gönüllülere katılmamasını toplumsal ve bireysel
mutluluk bağlamında değerlendiriniz.
..........................................................................................................................................

12