Page 118 - Kimya

12. Sınıf Kimya

3.1.3. Alkenler (Olefinler)

Yapısında en az bir tane ikili bağ bulunduran hidrokarbonlara alken
(olefin), yapısında birden fazla ikili bağ bulunduran alkenlere polialk-
en denir. Yapısında bir tane ikili bağ bulunan alkenlerin genel formülü
C H şeklindedir. Alkenler yapısında ikili bağ bulundurduğundan en
n
2n
az bir tane pi bağı içerir. Bu nedenle doymamış hidrokarbonlardır.
Alkenlerin en basit üyesi, eten (etilen) olarak bilinen 2 karbonlu C H
2
4
bileşiğidir. Etenin yapısı incelendiğinde
H H
C C 120 o
H H
Eten

o
120 lik bağ açısına ve düzlem üçgen geometriye sahip olduğu görülür.
2
Etenin VSEPR gösterimi AX tür ve karbon atomları sp hibritleşmesi
3
yapmıştır.
Alkenlerin Adlandırılması
Alkenlerin adlandırılması IUPAC kurallarına göre aşağıdaki şekilde
yapılır.

1. İkili bağ içeren en uzun karbon zinciri seçilir.
CH –CH CH–CH –CH–CH 3 CH –CH –C C – CH 3
2
3
3
2
CH 3 CH 3 CH 2
CH 3
2. Ana zincire numara verme işlemi ikili bağa göre yapılır. İkili bağ
hangi uca yakınsa numara verme işlemine o uçtan başlanır.
CH CH CH
4 3 2 1 3 3 3
CH –CH –CH CH CH –CH –C CH–CH – CH–CH 3
3
2
2
3
2
1 2 3 4 5 6 7
3. İkili bağ her iki uca eşit mesafede ise önce dallanma, sonra alfabetik
önceliğe bakılır.
CH
6 5 4 3 2 1 1 2 3 4
3
CH –CH –CH CH–CH–CH CH –C C – CH
3 2 3 3 3
CH 3 Br
4. Bileşikteki yan grupları adlandırma işlemi alkanlardaki kurallara
göre yapılır. Yan grupların adları yazıldıktan sonra ikili bağın bulun-
duğu karbonun numarası yazılır ve ana zincirdeki karbon sayısına
eşit karbonlu alkanın adının sonundaki –an eki yerine –en eki getir-
ilerek adlandırma yapılır.
CH
4 3 2 1 1 2 3 4
3
CH –CH –CH CH CH –C C – CH
3 2 2 3 3
Br
1-Büten 2-Bromo-3-met�l-2-büten

118