Page 122 - Kimya

12. Sınıf Kimya

Alkenlerin Kullanım Alanları

Alkenlerin ilk üyesi olan eten, meyvelerin olgunlaştırılması için kul-
lanılır. Örneğin çok çabuk bozulan muz, olgunlaşmadan toplanıp
depolanır. Satışa çıkarılmadan önce etilen gazı bulunan odalarda
bir süre bekletilerek olgunlaşması sağlanır.

Etenin türevleri olan trikloroeten ve tetrakloroeten (perkloroeten) yağ
çözme özelliğinden dolayı kuru temizlemede yaygın olarak kullanılır.

Cl Cl Cl Cl
C C C C
Cl H Cl Cl
Tr�kloroeten Tetrakloroeten

3.1.4. Alkinler (Asetilen Sınıfı Bileşikler)

Yapısında en az bir tane üçlü bağ bulunan hidrokarbonlara alkin
denir. Yapısında birden fazla üçlü bağ bulunan alkinlere polialkin
denir. Yapısında bir tane üçlü bağ bulunan alkinlerin genel formülü
C H 2n-2 şeklindedir. Alkinlerin ilk üyesi önemli bir organik bileşik olan
n
ve iki karbonlu etin (asetilen) olarak bilinen C H bileşiğidir. Bu ned-
2
2
enle alkinlere asetilen sınıfı bileşikler de denir. Asetilen doğrusal bir
o
geometriye sahiptir ve bağ açısı 180 dir. Asetilenin bir hidrojen eksik
hâline etinil denir.
H–C C–H H–C C–
Et�n (Aset�len) Et�n�l

Asetilenin VSEPR gösterimi AX dir ve karbon atomlarının hibritleşme
2
türü sp’dir.
Alkinlerin Adlandırılması

Alkinlerin adlandırılması IUPAC kurallarına göre aşağıdaki şekilde
yapılır.

1. Üçlü bağın içinde bulunduğu en uzun zincir seçilir.

CH 3 CH –CH –CH –CH–C CH
2
3
2
CH C–C–CH –CH 3 CH 2
2
CH CH
3 3
2. Ana zincire numara verme işlemi üçlü bağa göre yapılır. Üçlü bağ
hangi uca yakınsa numara verme işlemine o uçtan başlanır.

CH 3 CH 3
3
2
6
1
4
5
CH –C C–CH–CH 3 CH –C–CH –C C–CH 3
2
3
3
1 2 3 4 5
CH 3
122