Page 143 - Tarih

Tarih 12. Sınıf

6. 2. İKİ KUTUPLU DÜNYA VE TÜRKİYE

SSCB

ABD ATLAS OKYANUSU
BÜYÜK OKYANUS BÜYÜK OKYANUS

HİNT OKYANUSU
0 2000 8000
Km
ABD ve müttefikleri
Rusya ve müttefikleri
Diğer komünist ülkeler
Diğer ülkeler
Harita 6.1: Bloklaşma Haritası

II. Dünya Savaşı’ndan sonra ABD’nin başını çektiği Batı Bloku ülkeleri ile SSCB’nin önderliğindeki Doğu
Bloku ülkeleri arasında ekonomik, askerî, ideolojik, siyasi ve kültürel alanlarda büyük çekişmeler yaşan-
maya başladı. 1960’lara kadar devam eden bu süreç aynı zamanda Soğuk Savaş Dönemi olarak da
adlandırılmaktadır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan iki kutup arasında sürekli bir gerginlik ve
rekabet mevcut olsa da bu durum sıcak çatışmaya dönüşmedi. Bunun nedeni hem Batı Bloku’nun hem
de Doğu Bloku’nun elinde etki ve tahrip gücü yüksek nükleer ve kimyasal başlıklı silahların olmasıydı.
Dolayısıyla olası bir sıcak çatışmada iki taraf da birbirini yok edecek boyutlarda yıkıma yol açabilirdi.
Bu yüzden Doğu Bloku ile Batı Bloku arasındaki silahların kullanılmadığı çatışma 1991’de SSCB’nin
dağılmasına kadar devam etti (Harita 6.1).

Sıra Sizde
Nükleer silahlar dünyayı yeni savaşların eşiğine mi getirdi yok-
sa daha büyük savaşların çıkmasını mı önledi?

6. 2. 1. Doğu Bloku

II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan iki süper güçten biri Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birli-
ği’ydi (SSCB). SSCB’nin bu kadar güçlenmesinde Almanya, İtalya ve Japonya’nın savaştan yenilgiyle
çıkmaları, İngiltere ve Fransa’nın savaşı kazanmalarına rağmen büyük ölçüde yıpranmış olmaları etkili
oldu. SSCB, II. Dünya Savaşı’nda Almanları yenilgiye uğrattıktan sonra Doğu Avrupa’da ilerleyerek bu
topraklardaki Alman işgaline son verdi.
1947’de barış antlaşmalarının imzalanması neticesinde SSCB’nin işgal etmiş olduğu ülkelerden çekil-
mesi gerekiyordu. Fakat SSCB, denetimi altındaki ülkelerde komünist partileri iktidara getirip muhalefet
partilerini tamamen tasfiye etmeden buralardan çekilmedi. Macaristan, Bulgaristan, Romanya, Polonya
ve Çekoslovakya’daki muhalefet, baskı yoluyla tamamen tasfiye edildi. Bu ülkeler komünist partiler ik-
tidara getirilerek kontrol altına alındı. Anayasaları değiştirilerek sosyal, siyasal ve ekonomik düzenleri
Sovyet modeline göre yeniden kuruldu. SSCB, Doğu Avrupa ülkeleriyle dostluk, iş birliği, saldırmazlık
gibi antlaşmalar yaparak bir blok oluşturdu ve bu ülkeleri daha sıkı denetim altında tutmaya çalıştı.

142