Page 145 - Tarih

Tarih 12. Sınıf

Batı Blokunun Teşkilatları

SSCB’nin yayılmacı politikasının karşısında kendisini “Hür Dünya” olarak adlan-
dıran Batı Bloku ülkeleri ABD öncülüğünde belli alanlarda teşkilatlanmalara gitti.
Bu teşkilatlar askerî, ekonomik ve siyasi alanlarda gerçekleşti.

Truman Doktrini

ABD Başkanı Harry S. Truman (Hery S. Truman), 12 Mart 1947’de Amerikan
Kongresine sunduğu bildiride Türkiye ve Yunanistan’a yardım yapılması için
kendisine yetki verilmesini istedi. Amerikan Kongresinde; SSCB tehdidine kar-
şılık Yunanistan’a 300 milyon, Türkiye’ye de 100 milyon dolarlık yardımın yapıl-
ması kabul edildi. ABD, Truman Doktrini ile iki temel amaca ulaşmaya çalıştı: Bu
amaçlardan öncelikli olanı dünyanın neresinde olursa olsun SSCB’nin yayılma-
sını engellemek ABD’nin ekonomik ve siyasal hâkimiyetinin genişlemesini sağ-
lamaktı. İkinci amaç ise SSCB tehdidine karşı Türkiye ve Yunanistan’a askerî
yardım yapmaktı.

Marshall Planı

ABD, Avrupa’nın ekonomik yönden güçlü olduğu takdirde SSCB’nin siyasi yayıl-
macılığına karşı koyabileceğini düşünüyordu. Bu nedenle ABD, 1945-1946 yıl-
ları arasında Batı Avrupa ülkelerine 15 milyar dolarlık yardımda bulundu. Ancak
ABD’nin yardımları Avrupa’nın ekonomik ve siyasi sorunlarını çözmeye yeterli
değildi. ABD Dışişleri Bakanı George Marshall (Corç Marşal), 5 Haziran 1947’de
yaptığı açıklamada ABD’nin, Avrupa’nın ekonomik kalkınması için yapacağı giri-
şimden önce, Avrupa ülkelerinin kendi aralarında ekonomik iş birliği sağlamaları
gerektiğini belirtti. Ancak bu iş birliği sağlandıktan sonra bir açık ortaya çıkarsa
bu açığın kapatılması için ABD’nin yardımcı olabileceğini söyledi (Görsel 6.6).
Görsel 6.6: ABD Dışişleri
NATO’nun Kuruluşu
Bakanı G. Marshall

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO: North Atlantic Treaty Organization),
Soğuk Savaş Dönemi’nde SSCB’ye karşı kurulan geniş kapsamlı bir savunma
ittifakıdır. ABD, İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Norveç, Dani-
marka, İzlanda, Portekiz, İtalya ve Kanada’nın katılımıyla 4 Nisan 1949’da kurul-
du. NATO’nun oluşturulmasının ana fikri SSCB yayılmasına ve tehdidine karşı
etkili bir set kurmaktı. Bu amacı gerçekleştirmek için öncelikle NATO antlaşma-
sını imzalayan ülkeler arasında askerî iş birliği sağlandı. Böylece üye devletler-
den birine yapılacak olan herhangi bir saldırı, hepsine karşı yapılmış sayılacaktı.

Marshall Planı’na karşılık SSCB ve uydu devletleri, aralarındaki ekono-
mik ilişkileri ve iş birliğini sıklaştırmak için Molotof Planı doğrultusunda
ikili ticaret sistemleri kurdular.
BİLİYOR MUSUNUZ?

144