Page 141 - Tarih

Tarih 12. Sınıf

CHP, 1947’de yapılacak olan milletvekili genel seçimlerini bir yıl öne aldı. Seçimlerin 21 Temmuz 1946’da
yapılması kararlaştırıldı. Seçimlerin erkene alınması nedeniyle DP, ülke genelindeki parti örgütlenmesini
tamamlayamadan seçimlere katılmak zorunda kaldı. 21 Temmuz 1946’da yapılan erken genel seçimde,
CHP dışında milletvekili çıkarabilen tek siyasal parti DP oldu. Bu seçimlerde CHP 395, DP 64, Bağımsız-
lar 6 milletvekili çıkarttı. Demokrat Parti; açık oy, gizli sayım yöntemi nedeniyle seçimde usulsüzlüklerin
yaşandığını belirtti ve seçim sonuçlarına itiraz etti. Ancak DP’nin yaptığı itirazlar sonuç vermedi. 1946’da
yapılan seçim, Türk siyasi tarihinin tek dereceli ve çok partili ilk genel seçimleri oldu (Görsel 6.2-6.3).

Görsel 6.4: Adnan Menderes’in seçim mitingi
Görsel 6.2: 1950 yılı CHP Seçim Afişi Görsel 6.3: 1950 yılı DP Seçim Afişi

16 Şubat 1950’de TBMM’de yeni seçim yasası kabul edildi. Seçimlerin tek dereceli, gizli oy ve açık sa-
yım esasına göre yapılması kararlaştırıldı. Seçimler yargı denetimine alındı. Seçimleri yönetmek ama-
cıyla Yüksek Seçim Kurulu kuruldu. 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimler DP’nin zaferiyle sonuçlandı.
Seçimlerde çoğunluk sistemi uygulandığı için, DP ile CHP arasında oy oranı bakımından çok büyük bir
fark olmamasına rağmen, iki partinin milletvekili sayılarında büyük farklılık oluştu. Böylece 14 Mayıs
seçimleriyle, 27 yıl süren tek parti iktidarının ardından, ilk defa halkın oylarıyla Türkiye’de siyasi iktidar
değişmiş oldu (Görsel 6.4).

Tablo 6.1: 14 Mayıs 1950 Seçimlerinin Sonuçları
Partiler Oy Oranı % Milletvekili
Demokrat Parti 53.59 408
CHP 39.98 69

Millet Partisi 3.03 1
Millî Kalkınma Partisi 00.11 -
Bağımsızlar 3.40 9
Toplam 100 487

Milletvekili seçimlerinin ardından Demokrat Parti büyük bir çoğunlukla iktidara geldi. 22 Mayıs 1950’de
toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, DP genel başkanı Celal Bayar’ı cumhurbaşkanı olarak seçti.
Refik Koraltan da TBMM başkanı seçildi. Celal Bayar’ın ardından DP genel başkanlığına ise Adnan
Menderes getirildi (Tablo 6.1).

140