Page 137 - Tarih

Tarih 12. Sınıf

5. 3. II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI

1943’ten itibaren savaşın seyri Müttefiklerin
lehine dönmeye başladı. Savaşı bir an önce
sona erdirmek için gerekli önlemleri almak
ve aynı zamanda savaş sonrası düzeninin
esaslarını belirlemek amacıyla Müttefik
Devletler kendi aralarında bir dizi konferans
düzenlediler.

Yalta Konferansı’nda ABD, İngiltere ve
SSCB liderleri savaş sonrasında dünyaya
nasıl bir düzen vereceklerini kararlaştırır-
ken gündeme Boğazlar konusu da geldi.
Sovyetler Birliği lideri Stalin, Boğazlar’ın

Görsel 5.3: Atom bombası sonrası Hiroşima

statüsünün Sovyet Rusya lehine değiştirilmesini istedi. İngil-
tere Başbakanı Churchill (Çörçıl), ortaya çıkan durumdan hiç
hoşnut değildi. Çünkü Almanya’nın yenilmesi, Fransa’nın iş-
gale uğraması sonucu Avrupa’da güçler dengesi bozulmuştu.
Yeni güç dengesinde Sovyetler Birliği’nin ağırlık kazanması,
savaşın galipleri arasında yeni bir rekabet ve mücadele döne-
minin de başlamasına yol açacaktı. Bu sebepledir ki Churchill,
kaleme aldığı hatıralarının Yalta Konferansı ile başlayan bölü-
müne “Demir Perde” adını koymuştur (Görsel 5.4).
Almanya’nın savaştan çekilmesi üzerine savaşta üstünlük Görsel 5.4: Yalta Konferansı
sağlayan müttefik devletler, Berlin yakınındaki Potsdam’da bir konferans daha düzenlediler (17 Tem-
muz-2 Ağustos 1945). Almanya’ya kabul ettirilecek şartları ve kendi nüfuz bölgelerini kararlaştırdılar.
Sovyet Rusya, Boğazlar üzerindeki isteklerini bir kez daha gündeme getirerek burada kendisine askerî
bir üs kurması için izin verilmesini istedi. Bu durum Sovyetler’in Türk toprağı olan Boğazlar’a gelip yer-
leşmesi demekti. Kendi çıkarlarına ters düşen bu durumu ne İngiltere ne de Amerika kabul edebilirdi.

II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte Almanya grubuna karşı kurulmuş olan büyük ittifak sona
ermişti. Fakat savaş öncesindeki rekabet ve mücadele daha keskin bir şekilde yeniden başladı. Avrupa
kıtasının yarısı üzerinde hâkimiyet kuran SSCB ile karşısında ABD liderliğinde dünya devletleri ideolojik
ayrılığa dayalı iki gruba ayrıldı. Artık dünyada demokratik devletlerden oluşan ABD liderliğindeki “Batı
Bloku” ile SSCB liderliğindeki komünist ideolojilerin oluşturduğu “Doğu Bloku” vardı.
II. Dünya Savaşı boyunca elli milyondan fazla insan hayatını kaybetti (Görsel 5.3). Bombardımanlar so-
nucu şehirler yıkıldı, milyonlarca insan göç etmek zorunda kaldı ve mülteci sorunu ortaya çıktı. Tarım ve
sanayi üretiminde büyük düşüşler yaşanırken yüksek enflasyon ortaya çıktı. Zor hayat şartları yüzünden
bazı ülkelerde ekmek karneye bağlandı. Uluslararası savaş hukuku askıya alındı. İnsan hakları ihlalleri
yaşandı. Japonya’nın işgali altında bulunan Çin ve Nazi Almanyası’nda yaşayan Yahudiler başta olmak
üzere; Romanlar, engelliler ve siyasi görüşlerine dayalı gerekçelerle birçok insan toplu sürgünlere, top-
lama kamplarına gönderilip insanlık dışı koşullarda yaşamaya ya da yargısız infazlara maruz kaldılar.

136