Page 59 - Tarih

Tarih 10. Sınıf

Osmanlı Devleti’nin İstanbul'un Fethi’nden önceki Batı siya- TARTIŞALIM
setinin genel özellikleri nelerdir?

5.2. FETİH VE FATİH

İstanbul, stratejik ve jeopolitik önemi nedeniyle tarih boyunca hemen hemen her milletin ilgisini çekmiştir.
Çünkü İstanbul, coğrafi konumu itibariyle önemli deniz ve kara yolları üzerinde bulunmaktadır. Tarihî seyir
içerisinde bu şehir, ticaret yollarının kesiştiği bir merkez hâline gelmiştir. Ayrıca İstanbul’un Karadeniz ve
Akdeniz kültürlerini birleştiren bir boğaza sahip olması, şehre ayrı bir önem kazandırmıştır

Fethin Sebepleri
İstanbul’un alınması, tarihî bir imparatorluk merkezi olmasının yanında Osmanlı Devleti’nin güvenliği ve
geleceği için siyasi, askerî ve ekonomik bakımdan zorunluydu. Anadolu ve Rumeli toprakları ancak İs-
tanbul alınarak birbirine bağlanabilir ve Rumeli’de kesin bir hâkimiyet kurulabilirdi. İstanbul’un alınmasıyla
kara ve deniz yolu ticareti Osmanlı hâkimiyetine geçerek önemli bir iktisadi kazanç elde edilecekti. Roma
İmparatorluğu’nun devamı olan Bizans hem Avrupalıları Osmanlı’ya karşı kışkırtıyor hem de şehzadeleri
kullanarak Osmanlı’daki veraset işlerine karışıyordu. Anadolu Türk birliğinin kurulmasını önlemek için de
Anadolu Türk beyliklerini Osmanlılara karşı isyana teşvik ediyordu..

Ayrıca İstanbul’un Fethi müjdesini bildiren İslami gelenek, İstanbul’un fatihi olacak sultana büyük bir ma-
nevi güç sağlayacaktı. Bu bakımdan da II. Mehmet, Müslümanların bir ideali olan İstanbul’u fethederek
Hz. Muhammed’in övgüsüne layık olmak istiyordu.

Fetih için II. Mehmet’in Yaptığı Hazırlıklar

II. Mehmet Osmanlı Devleti’nin muhalifi olan devletlerin Bizans’a destek olmalarını önlemek için bir takım
tedbirler aldı. Bunun için yabancı devlet elçilerine karşı yumuşak davranan II. Mehmet, genç bir padişa-
hın tahta geçmesinden faydalanmak isteyen Bizans ve Sırplara bazı tavizler verdi. Venedik’le yapılan
antlaşma yenilenirken Macarlarla üç yıllık bir mütareke yapıldı. Sırp despotu ve Bosna kralının Osmanlı
tarafında yer alması sağlandı. Ayrıca Bizans’a yardım etme ihtimalleri olan Mora ve Arnavutluk üzerine
kuvvet göndererek buradan gelecek yardımları da engelledi. Bu siyasetiyle genç padişah, fethe giden
süreçte gerekli hazırlıkların daha rahat
yapılması için zaman kazandı.
Bizans’a, denizden gelebilecek her türlü
yardımı önlemek ve Karadeniz’e geçişi
kontrol altına almak için Anadolu Hisa-
rı’nı tamir ettirdi ve tam karşısına Rumeli
Hisarı’nı yaptırdı. Ayrıca II. Mehmet, Ge-
libolu’da bulunan eski gemileri tamir et-
Görsel 5.2
tirdi ve yeni yapılanlarla birlikte 350-400 Şahi topu (Temsilî)
gemiden oluşan bir donanma oluşturdu.
II. Mehmet, Muslihiddin, Saruca Sekban ve Macar asıllı Urban’a büyük toplar döktürttü (Görsel 5.2). II.
Mehmet, havan toplarının öncüsü olarak kabul edilen aşırtma sistemli topları icat ederek uygulamaya
koydu. Haliç üzerine kurulan köprüyle askerî sevkiyat yapıldı. Ok ve mermi atışlarına dayanıklı olan Rum-
ların “şehirler alan” ismini verdikleri tekerlekler üzerinde yürüyen kuşatma kuleleri yapıldı. Bir taraftan da
istihkâm bakımından önemli hazırlıklar yapılarak surların tahribi için lağımlar açıldı.

58