Page 80 - Tarih

11. Sınıf Tarih

ÜNİTE 4 DEVRİMLER ÇAĞINDA
DEĞİŞEN DEVLET-TOPLUM İLİŞKİLERİ

4.1. İHTİLALLER ÇAĞI

1789 Fransız İhtilali

İhtilalin Başlaması ve Gelişimi
Fransa Kralı XIV. Louis (Lui) ve onu izleyen kralların genişleme politikaları, Fransa’yı ekonomik olarak
sıkıntıya sokmuştur. XVIII. yüzyılda özellikle Amerikan Bağımsızlık Savaşları’nda Amerika’ya yapılan yar-
dımlar, Fransa’da halktan daha fazla vergi toplanmasına neden olmuştur. Soylular ile kilise mensuplarının
da vergiden muaf olması, hazineyi güç duruma düşürmüş ve Fransa iflasın eşiğine gelmiştir. Kral XVI.
Louis, mali bunalıma çözüm bulmak amacıyla 1614’ten beri toplanmayan “Etats Generaux”yu (Eta Jenero)
5 Mayıs 1789’da toplamıştır.

Etats Generaux; soylular, din adamları ve halk temsilcilerinden oluşan bir meclis olup herhangi bir yasama ve yü-
rütme yetkisi yoktur. Çıkarları birbirine yakın olan din adamları ve soylular, mecliste daima çoğunluğu sağlamıştır.

Sınıflar arasında yaşanan güç ve üstünlük mücadelesi nedeniyle bu meclis bir sonuca ulaşamamıştır.
17 Haziran 1789’da Etats Generaux’daki halk temsilcileri, halkın yüzde doksan altısını temsil ettiklerini
söyleyerek kendilerinden oluşan meclisi “Ulusal Meclis” olarak ilan etmiştir. Ulusal Meclis, egemenlik hak-
kını halk adına ele alarak kendilerinin rızası olmadan halktan hiçbir vergi toplanamayacağını bildirmiştir.
Kral, meclisin toplanmasına engel olmak istemiş ancak başarılı olamamıştır. Ulusal Meclis, anayasa
yapılıncaya kadar dağılmama kararı almıştı. Meclis bu hareketiyle yüzyıllardan beri süregelen monarşi
yönetimini değiştirmeyi hedef almış ve bu karar Fransız İhtilali’ni başlatmıştır.
Anayasa hazırlamaya başlayan Ulusal Meclis, 9 Temmuz 1789’da kendisini “Kurucu Meclis” ilan etmiştir.
Meclisin dağıtılacağı söylentileri üzerine halk, 14 Temmuz 1789’da kraliyetin baskısıyla hapse atılanların
bulunduğu ve mutlakiyetin sembolü olarak görülen Bastille (Bastil) Hapishanesi’ni basmıştır.
Kurucu Meclis, feodalite döneminden beri var olan ayrıcalıkları ortadan kaldırmış ve Fransa’da eşitliğe
dayanan yeni bir toplum düzenine geçilmiştir. “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi”ni ilan eden Kurucu Meclis,
bir anayasa hazırlamış ve bu anayasa 1791’de kral tarafından da onaylanmıştır. Fransa’nın bu ilk ana-
yasasıyla egemenlik hakkı halka verilmiş ve güçler ayrılığı prensibi kabul edilmiştir. Böylece Fransa’da
mutlak monarşi dönemi sona ererek meşruti monarşi dönemi başlamıştır.

Temel hak ve özgürlükleri içeren “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi”ne
göre insanlar özgür ve yasalar önünde eşittir. Herkes memur olabilme
hakkına sahiptir. Söz ve basın özgürlüğü vardır. Özel mülkiyet dokunul-
BİLİYOR MUSUNUZ? mazdır ve toplumda vergiler, dengeli bir biçimde dağıtılmalıdır.

Anayasayı hazırlayarak görevini tamamlayan Kurucu Meclis, kendisini feshetmiş ve seçimlere gitmiştir.
Seçimler sonucunda 1791-1792 yılları arasında “Yasama Meclisi Dönemi” başlamıştır. Bu meclis döne-
minden sonra Fransa’da Konvansiyon Meclisi kurulmuş ve bu meclis cumhuriyeti ilan etmiştir. Yönetime
muhalif olanlar, ülke yönetimini ele geçirmiş ve Konvansiyon Dönemi’ne son vermiştir. Böylece Fransa’da
Direktuvar Dönemi başlamıştır.

Ancak bu yeni idareden memnun olmayan halk, yeniden ayaklanmıştır. Bu isyanları genç bir general olan
Napoleon bastırmış ve ülke içerisinde şöhret kazanmıştır. Ekonomik, idari ve yasal reformlara girişerek
büyük başarı sağlayan Napoleon, Fransa’da iç barışı sağlamıştır. 1804’te yapılan halk oylaması ile konsül
yönetimi imparatorluğa dönüştürülmüş ve Napoleon imparator olmuştur. Böylece Fransa’da 1799 yılından
itibaren, on beş yıl sürecek olan Napoleon Dönemi başlamıştır.

79