Page 29 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 1.Ünite

1.2.2. Eşeyli Üreme
Eşeyli üreme, iki atanın (ebeveynler) ürettiği gametlerin birleşmesiyle yeni gen kombinasyonlarına sa-
hip yavruların oluştuğu üreme şeklidir. Eşeyli üreyen canlılarda mayoz ile haploit kromozomlu hücreler olu-
şur. Bu hücreler farklılaşarak üreme hücreleri (gamet) olan sperm ve yumurtaya dönüşür. Erkek bireylerde
mayozla oluşan haploit dört hücrenin hepsi farklılaşarak döllenme yeteneği kazanır ve spermlere dönüşür.
Dişi bireylerde ise oluşan dört hücreden en büyük olanı (sitoplazması en fazla olan) farklılaşarak döllenme
yeteneği kazanır ve yumurtaya dönüşür. Sitoplazma miktarı en fazla olan hücrenin yumurtaya dönüşmesi,
döllenme sonucu oluşacak zigotun gelişimi için önemli bir adaptasyondur.
Dişi ve erkek bireylere ait üreme hücrelerinin çekirdekleri döllenme ile kaynaşır. Bunun sonucunda dip-
loit kromozomlu zigot oluşur (Görsel 1.61). Zigot, mitoz geçirerek yavru bireyi meydana getirir.

Sperm ana hücresi Yumurta ana hücresi

Mayoz 1 Mayoz 1

Mayoz 2 Mayoz 2

Farklılaşma Farklılaşma

Sperm Yumurta
hücreleri hücresi

Döllenme

Zigot

Görsel 1.61: Mayoz ve döllenme

Örnek
Eşeyli üreyen bir canlının üreme ana hücresindeki kromozom sayısının
Kromozom sayısı
zamana bağlı değişim grafiği yanda verilmiştir.

Numaralı kısımlarda gerçekleşen olaylardan hangileri eşeyli üreyen
2n
canlıda çeşitliliğe yol açar?
n A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) II, III ve IV

Zaman
I II III IV

Çözüm
Cevap C seçeneğidir. Eşeyli üreyen canlılarda çeşitliliğe neden olan olay mayoz ve döllenmedir. Kro-
mozom sayısının yarıya düştüğü 2. zaman aralığı mayozu, kromozom sayısının iki katına çıktığı 3.
zaman aralığı döllenmeyi göstermektedir.

41