Page 64 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

1.5.4. Solunum Sistemi Rahatsızlıkları ve
Sağlığının Korunması

Bilgi Notu Solunum sistemi hastalıklarına yol açan faktörler arasında hava kir-
Sigara kullanımı: Anne adaylarının liliği, sigara kullanımı, sigara dumanına maruz kalma, mevsimsel
bazıları, gebelikleri sırasında sigara ve coğrafik koşullar, bazı mesleki faktörler ve sağlıksız beslenme yer
içmektedir. Bu durum bebeğe, hayatı almaktadır. Uzun yıllar sigara kullanımı akciğerlerin elastik yapısının
boyunca etkileyecek önemli sağlık so- azalmasına, tahribatına ve enfeksiyonlara açık hâle gelmesine neden
runları açısından risk oluşturur. Yapılan
bilimsel araştırmalar sonucu anne kar- olmaktadır. Uzun vadede akciğer kanserine kadar gidebilen solunum
nında sigaraya maruz kalan çocukların sistemi hastalıklarının temel etkeni olarak sigara gösterilmektedir. So-
kanında, yıllar sonra bile sigaraya ait lunum sistemi rahatsızlıklarının bazıları KOAH, astım, amfizem, zatürre
zararlı maddelerin bulunduğu tespit (pnömoni) ve veremdir (tüberküloz).
edilmiştir. Yaklaşık 500 çocuğun kan
analiz sonuçları kullanılarak yapılan Astım, solunum yollarının daralmasıyla ortaya çıkan genetik ve çev-
çalışmada, annelerinin gebeliği sırasın- resel etkenlerin birlikte neden olduğu bir hastalıktır. Belirtileri; hışıltılı
da sigara içip içmediği araştırılmıştır. solunum, nefes darlığı, göğüste sıkışma, gece ve sabaha kadar süren
Araştırmalar sonucu yapılan tahmin- öksürük nöbetleri şeklinde görülür. Astım hastalığının, dünyada yakla-
lerin %81’inin doğruluğu, çocukların
aileleriyle görüşülerek onaylanmıştır. şık 300 milyon, ülkemizde ise yaklaşık 3,5 milyon kişiyi etkilediği dü-
[Kaynak: Ladd-Acosta, C. ve ark. (2015). şünülmektedir (Görsel 1.102).
Presence of an epigenetic signature of
prenatal cigarette smoke exposure in chil-
dhood. www.sciencedirect.com/science/
article/pii/50013935115301432?via%3Di-
hub adresinden elde edildi. Erişim Tarihi:
14.12.2017]

(a) (b)
Görsel 1.102: Normal (a) ve astımlı akciğer (b) yapısı

KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), hava iletim yollarında
hava akımının kısıtlandığı akciğer hastalığıdır. En önemli ve sık görülen
nedeni sigara içmek veya sigara dumanından pasif olarak etkilenmek-
tir (Görsel 1.103). Hastalığın gelişimine neden olan diğer faktörler; toz,
duman ve zararlı gazlara maruz kalmak, hava kirliliği, uygun olmayan
diyet, düşük sosyoekonomik durum ve genetik faktörler nedeniyle ak-
ciğer tahribatını önleyen faktör eksikliği sayılabilmektedir. Hastalığın
erken döneminde nefes darlığı, bacaklarda güçsüzlük, çabuk yorulma,
uzun süren solunum yolu enfeksiyonları ve hışıltılı solunum hastalığın
belirtileri olabilir. Hastalığın tespiti için “nefes ölçüm testi” yapılmak-
tadır.
Araştıralım-Paylaşalım
Yaygın olarak görülen mesleki solu-
num sistemi hastalıkları nelerdir? Bu
hastalıklardan korunmak için iş sağlığı
ve güvenliği konusunda alınabilecek
önlemleri araştırınız. Kamu spotu ha-
zırlayarak okulunuzda diğer öğrenci-
lerle paylaşınız. Sigara

Görsel 1.103: Sigara nedeniyle akciğer alveol yapısının bozulması

186