Page 63 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 5 Solunum Sistemi

Karbondioksit Taşınması

Karbondioksit taşınmasında temel amaç, CO ’in dokulardan uzaklaştı-
2
rılması ve kan pH’sinin dengelenmesidir. Solunum yapan hücrelerin ar-
tık maddesi olarak oluşan CO , önce difüzyonla doku sıvısına buradan
2
da doku kılcal damarlarına geçer. CO ’in doku kılcallarından akciğere
2
taşınması üç yolla gerçekleşir: Yaklaşık olarak %7’si kan plazmasında
çözünmüş olarak, %23’ü alyuvarlarda bulunan hemoglobine bağla-
nıp karbaminohemoglobin (HbCO ) oluşturarak, %70 kadarı ise kan
2
plazmasında bikarbonat iyonları (HCO ) şeklinde akciğerlere taşınır
-
3
(Görsel 1.101).
Doku hücresi 1. Vücut dokularında üretilen CO
Açığa çıkan CO 2
2 doku sıvısına oradan kılcal da-
marlara difüzyonla geçer.
Dokular CO 1
arası sıvı 2 Kılcaldamar 2. Alyuvara giren CO ’in %23’ü
2
duvarı hemoglobine bağlanarak kar-
baminohemoglobin (HbCO )
2
CO oluşturur. (Hb+CO 2 HbCO )
2
2
3. Alyuvarlara giren CO , alyuvar-
2
daki karbonik anhidraz enzi-
CO 2
H O 3 2 mi yardımıyla H O ile birleşerek
2
2
H CO 3 Hemo- karbonik asiti (H CO ) oluştu-
3
2
2
4 globin rur.
HCO - H + 5
3 -
4. Kararsız olan H CO , HCO (bi-
2 3 3
+
karbonat) ve H iyonuna dönü-
-
+
6 Doku şür. (H CO 3 HCO + H )
2
3
kılcalları
HCO 3 - 5. Hemoglobin, karbonik asitten
+
Akciğere gider gelen H iyonlarının çoğunu
bağlayarak kanın asitleşmesini
Akciğer engeller. (Hb+H HbH )
+
+
HCO 3 - kılcalları
-
6. HCO iyonları kan plazması ile
7 H + 3
akciğerlere kadar taşınır.
HCO -
3
-
7. Akciğer kılcallarında HCO
H CO 3
2 3 plazmadan alyuvarlara difüze
H O 8 olur ve hemoglobinden ayrılan
2
+
H iyonu ile birleşerek H CO ’i
CO 2 3
2
oluşturur.
8. H CO alyuvardaki karbonik an-
CO 2 3
Kılcaldamar 2 hidraz enzimi aracılığıyla H O
2
duvarı ve CO ’e dönüşür.
2
CO 2
9. CO , alyuvardan kan plazması-
2
9 na oradan da alveol boşluğuna
CO 2 geçer.
Alveol boşluğu
10 10. CO nefes vermeyle dışarı atılır.
2
Görsel 1.101: Karbondioksidin
dokulardan akciğere taşınması
185