Page 10 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

AKIM
DEĞERLENDİRME SONUÇLARI İLETKEN CİNSİ KESİT UZUNLUK GERİLİM ŞİDDETİ
(V)
(cm)
(A)
Bakır Kalın 10 0,5 ---------

Bakır Kalın 25 0,5 ---------
Bakır İnce 10 0,5 ---------
Demir Kalın 10 0,5 ---------

Not: Direnç akıma karşı gösterilen zorluktur. Bu yüzden
devredeki direnç arttıkça akım şiddeti azalır.
Değerlendirme
Tablodaki ölçüm değerlerini birbirleri ile kıyaslayarak
1. İletkenin direncinin uzunluğu ile ilişkisi,
2. İletkenin direncinin kesiti ile ilişkisi,
BİLGİ 3. İletkenin direncinin cinsi ile ilişkisi hakkında ne söyleyebilir-
siniz?
Direncin hangi değişkenlere
bağlı olduğuyla ilgili simülasyona Deneyden anlaşılabileceği gibi maddenin akım doğrultusundaki
aşağıdaki karekoddan ulaşabilirsi- uzunluğu arttıkça direnç artmakta, akım doğrultusundaki dik kesiti
niz.
arttıkça direnç azalmaktadır. Yani maddelerin direnci boyu ile doğru
orantılı, kesiti ile ters orantılıdır. Ayrıca direnç maddenin cinsine bağlı
olarak farklı değer alır. Bu ilişki aşağıdaki bağıntıyla ifade edilir.

R = ρ. L
A
R : Direnç (Ω)
ρ : Öz direnç (Ω.m)
L : Akım doğrultusundaki uzunluk (m)
A : Akım doğrultusundaki dik kesit (m )
2

Bağıntıda ρ (ro) sembolü ile verilen büyüklük maddenin öz di-
rencidir. Saf ve belli sıcaklıktaki maddeler için öz direnç ayırt edici
bir özelliktir. Öz direnci küçük maddeler iyi iletken, öz direnci büyük
maddeler ise kötü iletkendir. Maddenin öz direnci çok büyükse o
madde yalıtkan kabul edilir. Aşağıda Tablo 1.2’de verilen bazı mad-
delere ait öz direnç değerlerini inceleyiniz.

TABLO 1.2

Bazı Maddelerin 20°C’deki Öz Direnç Değerleri
MADDE ÖZ DİRENÇ (Ω.m)
Gümüş 1,59 x 10 -8
Bakır 1,7 x 10 -8
Altın 2,44 x 10 -8

Alüminyum 2,82 x 10 -8
Tungsten 5,6 x 10 -8
Demir 10 x 10 -8

20