Page 13 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

devre elemanlarının zarar görmesine neden olur. Burada ampermet- MERAKLISINA
re ve voltmetrelerin devreye bağlanış şeklinden kastedilen seri ve
paralel bağlamadır.

Güç kaynağı
Voltmetre

Ampermetre

Direnç
Görsel 1.17: Ampermetre ve voltmetrenin bağlanışı

Ampermetre devreden geçen akım şiddetini ölçer. Bu yüzden akı- Görsel 1.20: Avometre (Multimetre)
mın geçiş yolu üzerine bağlanmalıdır. Bu bağlanış şekline seri bağ- Günümüz elektrik dünyasın-
lama adı verilir. Görsel 1.17’de seri bağlama ilkelerine uygun şekilde da ampermetre, voltmetre ve
bağlanmış bir ampermetre verilmiştir. Amacı devreden geçen akım direnç ölçen ohmmetreler tek
şiddetini ölçmek olduğu için ampermetrelerde direnci çok küçük bir ölçüm aracında birleştirilerek
olan malzemeler kullanılır. Ampermetrelerin direnci o kadar küçüktür Görsel 1.20’de görülen avomet-
ki sıfır kabul edilir. reler geliştirilmiştir.
Avometre sözcüğü; amper,
Voltmetreler devrenin iki ucu arasındaki potansiyel farkı ölçen alet- volt ve ohm sözcüklerinin baş
lerdir. Bunun için ölçüm yapılacak iki noktaya voltmetrenin iki farklı harflerinin birleştirilmesiyle elde
ucunun dokundurulması gerekir. Bu bağlama çeşidine paralel bağ- edilmiştir. Multimetre adı da veri-
lama adı verilir. len avometre; akım (amper), ge-
Voltmetrenin çok büyük bir direnç değerine sahip olması gerekir. rilim (volt), direnç (ohm) ve kısa
Voltmetrenin direnci küçük olursa akımın bir kısmı voltmetre üzerinden devre ölçebilen elektronik alettir.
Avometreler, üzerinde yer
geçerek devreyi tamamlar. Bu da devredeki akım şiddetinin değişme- alan seçim anahtarı yardımıy-
sine ve hatalı ölçüm yapılmasına neden olur. Voltmetrelerin direnci o la ihtiyaca göre akım şiddetini
kadar büyüktür ki üzerinden neredeyse hiç akım geçmediği söylene- potansiyel farkı ya da direnç
bilir. Bu yüzden bir voltmetrenin direnci sonsuz kabul edilir. büyüklüklerinden herhangi birini
Ampermetre ve voltmetrenin bir elektrik devresine nasıl bağlana- doğrudan ölçebilmektedir.
Analog veya dijital yapılı
cağı Görsel 1.18’de basit bir çizimle gösterilmiştir. olarak imal edilen avometreler,
Ampermetre Görsel 1.19’daki gibi devreye paralel bağlanırsa di- elektrik sanayisinde yaygın ola-
renci yaklaşık sıfır olduğu için tüm akım direnç üzerinden geçmek rak kullanılmaktadır.
yerine ampermetrenin üstünden geçer. Bu duruma direncin kısa (Komisyon tarafından yazılmıştır.)
devre olması denir.

A
Voltmetre
V Ampermetre
Direnç
Ampermetre
Direnç
A
R R
Pil
Pil
I
V
V
Görsel 1.18: Ampermetre ve voltmet-
renin bağlanışı Görsel 1.19: Kısa devre

23