Page 29 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ
2.2. KALDIRMA KUVVETİ

İçi hava dolu bir plastik top, havuzdaki suya bırakıldığında bir NOT ALANI
kısmı suyun içinde kalır ve bu şekilde suda yüzer. Plastik topa üst-
ten kuvvet uygulanarak bastırıldığında sudaki bir kuvvetin de topu
yukarıya doğru ittiği hissedilir. Benzer bir biçimde Görsel 2.72’deki
gibi suya dalmaya çalışırken suda görülmeyen bir kuvvetin sizi yu-
karıya doğru ittiğini ve sizi suyun yüzeyine çıkmaya zorladığını his-
sedersiniz. Bir yandan ağırlığınız, sizi tabana doğru çekerken diğer
yandan sıvı da yer çekiminin tersi yönünde yukarıya doğru iter. Akış-
kan gazlarda da benzer bir etki
görülür. İçi helyum ya da hidro-
jen gazı ile doldurulmuş Gör-
sel 2.73’te görülen balonların
yukarıya doğru yükselmesinin
bir nedeni de havanın balona
uyguladığı yukarı yönlü kuv-
vettir. Ancak balonun yüksel-
mesindeki tek etki bu kuvvet
değildir. Balon içindeki gazın
Görsel 2.72: Suya dalan yüzücü
özkütlesinin havadan küçük
olması da bu noktada etkilidir.
Akışkan içine kısmen ya
da tamamen batırılmış cisim-
lere yer çekimi kuvvetinin zıt
yönünde akışkanın uyguladı-
ğı kuvvete kaldırma kuvveti
denir. Kaldırma kuvvetinin ci-
simler üzerinde yaptığı etkiyi
daha iyi anlamak için bir de-
Görsel 2.73: Uçan balonlar
ney tasarlanabilir.

DENEY 2.2

Amaç
Sıvı içindeki cisimlerin ağırlıklarının havadaki ağırlıklarından
daha düşük olacağını kavrayabilme

Araç Gereç
• 200 g’lık standart metal kütle
• 500 mL’lik dereceli silindir
• 200 mL su
• 200 mL zeytinyağı
• Dinamometre
• İp

Yönerge
1. Laboratuvarlarda bulunan standart 200 g’lık metal kütlenin
havadaki ağırlığını dinamometre yardımıyla ölçerek tabloya
kaydediniz.

101