Page 33 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

DALGALAR

Deneyde de görüldüğü gibi doğrusal engele paralel olarak ge- BİLGİ
len doğrusal su dalgaları, Görsel 3.32.a’daki gibi engele çarptığında
yine paralel olarak geri yansır. Doğrusal dalgaların yayılma doğrul- Ünite genelinde gelen dalga-
tusu, Görsel 3.32.b’deki gibi doğrusal engelin normaliyle α açısı lar lacivert, yansıyan dalgalar tu-
yapacak şekilde gelirse dalgalar engele çarptıktan sonra yayılma runcu renkte gösterilmiştir.
doğrultusu yüzeyin normaliyle yine α açısı yapacak şekilde yansır.
Bu olayda gelen dalgaların normalle yaptığı açıya gelme açısı, yan-
sıyan dalgaların normalle yaptığı açıya yansıma açısı denir. Yansı-
ma açısıyla gelme açısı her zaman eşittir. BİLGİ
Odak noktası, parabolik yü-
zey ile yüzeyin merkezinin (M)
ortasında bulunur. Odak noktası
K ile yüzey arasındaki mesafeye
Gelen K Gelen de odak uzaklığı (f) denir. Odak
K dalga dalga K N
Yansıyan L uzaklığı f=r/2’dir.
dalga Yansıyan L
L dalga
L

Görsel 3.32.a: Dalgaların yansıması Görsel 3.32.b: Dalgaların yansıması

Görsel 3.33.a’daki parabo-
lik çukur engele gelen doğrusal
Çukur Engel
K dalgalar engelden yansıdığında
L
dairesel olarak bir noktada top-
K
F lanır. Yansıyan dalgaların top-
L
K
landıkları bu noktaya parobolik
engelin odak noktası (F) denir.
L
Odakta toplanan dalgalar daha BİLGİ
sonra yine dairesel olarak yayıl- Düzlem yüzeye çizilen hayali
maya devam eder. Eğer doğru-
Görsel 3.33.a: Doğrusal dalgaların dik çizgiye normal denir.
sal su dalgaları odak noktası F
parabolik çukur engelden yansıması
olan parabolik tümsek engele
Tümsek engel Görsel 3.33.b’deki gibi gelirse
K K Normal (N)
F sanki engelin arkasında bulunan
odaktaki noktasal bir kaynaktan
L L
çıkmış dairesel dalgalar gibi yan-
sıyıp yayılmaya devam eder. Dik-
kat edilirse parabolik bir engele
gelen doğrusal dalgalar yansı-
Görsel 3.33.b: Doğrusal dalgaların
dıktan sonra engelin şeklini alır.
parabolik tümsek engelden yansıması

DENEY 3.7
Amaç
Dairesel su dalgalarının doğrusal ve parabolik engellerden
yansımasını gözleyebilme

Araç Gereç
• Dalga leğeni
• Dairesel dalga kaynağı (kalem)
• Doğrusal ve parabolik engeller

159