Page 38 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

DEĞERLENDİRME SONUÇLARI 5. Derin bölgeden camın bulunduğu sığ bölgeye geçen dalga-
ların dalga boylarını gözlemleyiniz.

Değerlendirme
1. Derin bölgeden sığ bölgeye geçen doğrusal dalgalar, hangi
bölgede daha hızlı hareket etmektedir?
2. Hangi bölgede dalga boyu daha büyüktür? Bu durumun ne-
deni nedir?

Deneyde de görüldüğü gibi derin ortamdan sığ ortama geçen su
dalgalarının dalga boyları küçülür. Frekansın sadece kaynağa bağlı
olup değişmediği düşünülürse dalga boylarının küçülmesi, v = λ.f
bağıntısına göre sığ ortamda dalgaların daha yavaş ilerlediğini gös-
terir.

Su dalgalarında hız ve dalga
boyu ortamın derinliği ile orantı-
MERAKLISINA lıdır. Ortam değiştiren dalgaların
Derin Sığ frekansı değişmez.
v > v
Engel derin sığ
λ > λ
derin sığ
f = f
derin sığ
v
d v Görsel 3.39’da görüldüğü
s
gibi ortamları ayıran ara kesit
λ yüzeyine dik olarak gelen dal-
d λ
s
galar, aynı anda sığ ortama
Derin ortam Sığ ortam
Görsel 3.38: Dalga enerjisi girdiği için ilerleme doğrultusu
değişmez.
Görsel 3.39: Derinliği farklı
Yenilenebilir enerji türlerinden ortamlardaki su dalgaları
biri olan dalga enerjisini kullanmak
için birçok teknoloji projelendiril- Su dalgalarının hızının hesaplanması için v = λ.f bağıntısına göre
miştir. Görsel 3.38’de görülen pe- dalganın dalga boyunun ve frekansının ya da periyodunun bilinmesi
lamis dalga jeneratörü alanının en gerekir. Dalgalar hareketli olduğu için frekansının ve boyunun ölçül-
tanınmış ürünü olarak bilinir. Yere mesi kolay değildir. Dalgaların frekansını ölçmek için Görsel 3.40’ta
yarı batık olarak konumlandırılan
ve hareket edebilir dört parça- görülen stroboskop adı verilen araçtan yararlanılır. Stroboskop, üze-
dan oluşan bu makinenin çalış- rinde eşit aralıklı yarıklar bulunan ve merkezi etrafında dönebilen araç-
ma prensibi dalgaların sağladığı lardır. İlerleyen doğrusal su dalgalarına, belli bir hızla döndürülen Gör-
hareketle enerji üretmeye daya- sel 3.41’deki gibi stroboskobun yarıkları arasından bakılır.
nır. Sürekli dalgalanma hâlindeki
deniz yüzeyi pelamisin hareketli
bölümlerinin bükülmesini sağlar. N M
Her hareket ara bölmelerde bulu-
nan jeneratörler tarafından elektrik
enerjisine dönüştürülür.
(Komisyon tarafından yazılmıştır.)

λ λ

Görsel 3.40: Stroboskop Görsel 3.41: Dalgalara stroboskopla bakış

164