Page 41 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

DALGALAR

DENEY 3.9
Amaç
Ortam değiştiren su dalgalarında kırılma olayını kavrayabilme
Araç Gereç
• Dalga leğeni
• Doğrusal dalga kaynağı (cetvel)
• 0,5x20x30 cm boyutlarında 1 adet cam levha
• Parabolik biçimli cam levhalar

Yönerge
1. Dalga leğenini düz bir zemine koyup içine 2 cm yüksekliğe
kadar su doldurunuz.
2. Dalga leğeninin içine kaynaktan
uzak olacak şekilde sığ ortam DEĞERLENDİRME SONUÇLARI
oluşturmak için cam levhayı belli
bir açıyla görseldeki gibi yavaşça
yerleştiriniz.
3. Derin bölgeden camın bulunduğu
sığ bölgeye doğru doğrusal dalga-
lar gönderiniz.
4. Camın bulunduğu sığ bölgeden geçen dalgaların hareketini
gözlemleyerek şeklini defterinize çiziniz.
Değerlendirme
1. Camın bulunduğu sığ bölgeden geçen doğrusal dalgaların
şekli ve doğrultusu değişti mi?
2. Bu olayları nasıl açıklarsınız?

Deneyde de görüldüğü gibi su dalgaları derinlikleri farklı iki orta-
mın ara kesit yüzeyine 0°den farklı bir açıyla gelirse hızının değişme-
sinden dolayı doğrultusu değişir. Örneğin Görsel 3.42’deki gibi de-
rin ortamdan sığ ortama gelen doğrusal su dalgalarının sığ ortama
geçen kısmının hızı küçüldüğünden su dalgaları geri kalır, yüzeyin
normaline yaklaşarak kırılır. Bu olayda sığ ortama geçen dalgaların
dalga boyları küçülürken frekanslarında değişiklik olmaz.

Sığ

v v > v
N s
Derin derin sığ
λ λ > λ
v s derin sığ
d
λ
d f = f
derin sığ

Görsel 3.42: Derinden sığa geçen su dalgalarının kırılması

167