Page 45 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

DALGALAR

Aynı zamanda sesin şiddeti hem dalganın frekansına hem de MERAKLISINA
genliğine bağlıdır. Frekans arttığında birim alandan birim zamanda
geçen dalga sayısı da artacağı için dalganın şiddeti artar. Dalga-
nın genliği, taşıdığı enerji ile doğru orantılı olduğuna göre genliğin
artması şiddeti de arttırır. Ses şiddetinin birimi Watt/metrekaredir
(W/m ). Ancak ses şiddeti birimi her ne kadar W/m olsa da hem
2
2
bilimsel hem de günlük hayatta ses şiddeti seviyesi olarak telefonun
mucidi Alexander Graham Bel’in (Aleksandır Graham Bel) anısına
desibel kullanılır. Kısaca dB sembolüyle gösterilir. 10 W/m lik ses
2
-12
şiddeti 0 dB’e karşılık gelir. Bu değer, aynı zamanda insan kulağının
duyabilmesi için gerekli en düşük ses şiddeti seviyesidir. 1 W/m lik
2
ses şiddeti ise 120 dB’e karşılık gelir. Bu değer de insan kulağı için
acı verme sınırı olarak kabul edilir.
Bazı ses kaynaklarından yayılan ses dalgalarının şiddeti ve dB
değerleri Tablo 3.3’te verilmiştir. Görsel 3.49: Boş ve yarısı su dolu şişe

TABLO 3.3 Görsel 3.49’daki gibi tama-
Bazı Kaynaklardan Yayılan Ses Dalgalarının Şiddeti ve Ölçüsü men özdeş iki şişeden birine bir
miktar su koyup şişelere metal
bir çubukla vurulduğunda boş şi-
KAYNAK ŞİDDETİ ŞİDDET ÖLÇÜSÜ (dB) şeden ince ses çıkar. Şişedeki su
miktarı arttıkça sesin yüksekliği
Eşik şiddeti 1.10 -12 0 azalır, kalınlığı artar. Bunun nedeni
şişeye vurulduğunda hem şişenin
Yaprak hışırtısı 1.10 -11 10 hem de suyun titreşmesidir. Boş
şişede sadece şişe titreşeceği için
Fısıltı 1.10 -10 20 şişenin titreşim sayısı yani frekansı
Normal konuşma 1.10 -6 60 ve sesin yüksekliği artar, ses daha
ince çıkar. Şişelere üflendiğinde
Caddedeki yoğun trafik 1.10 -5 70 ise boş şişeden kalın ses çıkar.
Şişedeki su miktarı arttıkça sesin
Elektrik süpürgesi 1.10 -4 80 yüksekliği ve inceliği artar. Bunun
nedeni şişelere üflendiğinde sade-
Büyük orkestra 1.10 -3 98 ce hava titreşmesidir.
(Komisyon tarafından yazılmıştır.)
Mp3 çaların en yüksek sesi 1.10 -2 102

Rock konserinin ön sırası 1.10 -1 110
Jet uçağının kalkışı 1.10 2 140

Kulak zarı hasarı 1.10 4 160

Gürültü genel anlamda rahatsız edici istenmeyen sesler olarak tarif
edilmekle beraber bilimsel anlamda, 60 dB seviyesinin üstünde olan
farklı frekanstaki ses dalgalarının aynı ortamda toplanmasıdır. Kabul
edilebilir gürültü seviyesi, kişinin sessiz bir ortamda 1,5 metreden
günlük konuşmaları anlamakta güçlük çekmeye başladığı noktadır.
Gürültü kirliliği diğer adıyla ses kirliliği ise insanların algılamasını ve
işitme sağlığını olumsuz yönde etkileyen, beden ve ruh sağlığını bo-
zan, çalışma verimini düşüren seslerdir. İnsanı rahatsız eden gürül-
tülü sesler, aynı şiddette fakat farklı frekanstaki seslerden daha çok
yüksek frekanslı olanlardır.
Bir sesin insanı rahatsız edebilecek kadar şiddetli olması, bulu-
nulan yer ve zamana da bağlıdır. Örneğin gündüz musluktan dam-
layan bir su sesi bizi rahatsız etmezken gece yarısı bu sesten uyu-
yamayabiliriz.

171