Page 48 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

MERAKLISINA Görsel 3.55’teki gibi bazı konser salonlarında ise dinleyicilerin
bulunduğu konuma göre bazı duvarlardan yansıma olması isten-
mez. Bu nedenle salonun duvarları, ses dalgalarını soğuran kumaş,
sünger ve cam yünü gibi yumuşak malzemelerle kaplanır. Günü-
müzde bu alanda çalışan ve akustik adı verilen özel bir bilim dalı
gelişmiştir.

Görsel 3.54: Yarasa

Görsel 3.54’deki gibi yarasalar
sanılanın aksine çoğunlukla gör-
me yetisi çok yüksek olan hayvan-
lardır. Fakat görmekten çok sonar
sistemi olan his organlarını kullanır.
Çıkardıkları çok yüksek frekanslı
ses dalgalarının etraflarındaki ci-
simlere çarpıp geri dönmesi so-
nucu yönlerini bulur. Bu sesler,
çoğunlukla insanlar tarafından du-
yulamaz. Yarasa, ses-yankı siste-
miyle bezenmiş canlı bir sonardır. Görsel 3.55: Opera ve konser salonu
200 000 Hz frekanslı sesleri rahat-
lıkla duyar. Hâlbuki insan, frekansı
en fazla 20 000 Hz olan titreşimleri Ses dalgaları günümüzde teşhis ve tedavi amacıyla tıp alanında
duyabilir. Ses-yankı sistemiyle ça- da kullanılmaktadır. Ultrason adı verilen görüntüleme cihazlarında
lışan radarları sayesinde karanlık insan kulağının işitemeyeceği yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılır.
gecede, gündüz gibi hiçbir yere Beden içine yönlendirilen ses dalgaları vücut içindeki katı, sıvı ve
çarpmadan rahatlıkla uçar. Yarasa gaz ortamlarına göre farklı davranış sergiler.
süpersonik sesleri burnu ve ağzı Ses dalgaları, sıvı ortama rastladığında hemen hemen hiç yan-
ile çıkarır. Hassas ve büyük kulak-
ları ve hissî organlarıyla algılar. Ya- sımadan diğer ortama geçerken kemik ve taş gibi katı ortama rast-
rasalar böcek avlarken uçuş esna- ladığında yüksek oranlarda yansıma yapar. Vücuda gönderilen ses
sında saniyede 200 çığlık çıkarır. dalgalarının yansımaları elektronik devreler yardımıyla elektrik sin-
yallerine dönüştürülerek monitörden izlenir. Yansıma yapan alanlar,
(H. Alp, Yarasaların Özellikleri ve yansıma miktarına göre Görsel 3.56’da görüldüğü gibi monitörde
Yarasalarla Mücadele Yöntemleri) siyah ve beyaz renkte görülür. Böylece vücut içindeki kitle, böbrek
taşı gibi yapılar normal dokulardan rahatlıkla ayrılabilir. Ayrıca ses
dalgalarının çarptığı bölgede soğrulması durumunda enerjisinin ısıya
dönüşmesi, çarptığı noktaya basınç uygulaması ve rezonans ilkele-
rinden yararlanılarak
tıpta tedavi amaçlı
böbrek taşlarının kı-
rılması işlemi de tıp-
ta tedavi amaçlı ola-
rak kullanılmaktadır.
Ses dalgalarının vü-
cuttaki normal do-
kulara herhangi bir
zararı bugüne kadar
tespit edilmemiştir.

Görsel 3.56: Ultrason görüntüsü

174