Page 51 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

DALGALAR

lenir. Yani Türkiye’de orta kalite sayılabilecek bir bina, Japonya’da BİLGİ
düşük kaliteli sayılabilir. Bu nedenle bu iki ülkede aynı büyüklükte
gerçekleşen iki depremin şiddetleri farklı olabilir.
Deprem sonrasında oluşabilecek küçük ya da büyük yıkımlar
hem insanların hem de ülkelerin maddi ve manevi çöküntü yaşama-
sına neden olmaktadır. Depremzedelere yardım eli uzatmak hepimi-
zin insani görevidir. Bu yüzden tüm vatandaşların depremde zarar
görmüş kişilere el uzatarak yaraların sarılmasında gayret göstermesi
gerekmektedir.
Pek çok ülke deprem kuşağında bulunmaktadır. Yaşanan büyük
depremlerde binlerce can ve mal kaybı oluşmaktadır. Can ve mal
kaybını en aza indirmek için öncelikle binaların 2007 yılında çıkarılan
Deprem Yönetmeliğine uygun olarak yapılması gerekir. Görsel 3.62: Hayat üçgeni
Sarsıntı anında devrilebilecek her türlü dolap vb. eşyalar duvar-
lara sabitlenmelidir. Yanıcı, patlayıcı ve zehirleyici kimyasal maddeler Hayat Üçgeni: Binalar çöker-
yan yana bulundurulmamalıdır. Deprem anında özellikle üst katlarda ken bulunduğu yerde "çömelen
bulunanlar binayı terk etmeye çalışmak yerine bulundukları yerde ve korunan" kişiler çoğunlukla yı-
sağlam ve hacmi dolgun eşyaların yanında hayat üçgeni oluştur- kıntı altında kalarak ezilip ölürler.
malıdır. Masa, otomobil gibi nesnelerin
Can ve mal kaybını en aza indirmek için deprem kuşağındaki ül- altına giren kişiler için de bu ge-
çerlidir. Ancak sağlam yapılı bir
kelerde yaşayan insanlar yeni buluşlar geliştirmekte. Görsel 3.60’daki eşyanın yan tarafına cenin pozis-
gibi sarsıntı anında uykuda yakalanan kişiyi güvenle saklayan çelik- yonunda başını elleriyle koruya-
ten yapılmış kapanabilen yataklar, deprem küreleri, Görsel 3.61’deki rak saklananların hayatta kalma
gibi sarsıntıyla hareket edebilen ve binanın yıkılmasını önlemeye dö- olasılıkları çok yüksektir. Basitçe
nük bina temeline yerleştirilmiş deprem yalıtma sistemleri bu amaçla ifade edilirse binalar yıkılırken,
geliştirilmiştir. Siz de bu örneklerden yola çıkarak deprem anında can objelerin üzerine düşen tavan
ve mal kaybını önlemeye yönelik projeler geliştirebilirsiniz. Ülkemizin ağırlığı veya içerideki mobilyalar
büyük bölümünün deprem kuşağında olduğunu düşünerek gelişti- bu nesnelere çarparken yanla-
receğiniz projeler belki de binlerce insanımızın hayatını kurtaracaktır. rında bir yer, bir boşluk bırakırlar.
Bu boşluk "hayat üçgeni" olarak
adlandırılan alandır. Nesne ne ka-
dar büyük ve ne kadar dayanıklı
ise yıkıntıya karşı koruyuculuğu o
kadar fazla olur. Görsel 3.62’de
sağlam bir koltuk yanında hayat
üçgeni oluşturarak cenin pozis-
yonu almış kişi görülmektedir.

NELER ÖĞRENDİK?
Görsel 3.61: Bina temelinde deprem güvenlik
Görsel 3.60: Deprem yatağı
Deprem dalgalarıyla ilgili
sistemi
bazı açıklamalar verilmiştir.
Buna göre
I. Volkanik hareketlerden
dolayı oluşabilir.
II. Elektromanyetik dalga-
lar hâlinde yayılır.
III. Büyüklüğü arttıkça şid-
deti de artar.
yargılarından hangileri
doğrudur?

177