Page 4 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

Bu ünitede öncelikle dalgalarla ilgili titreşim, dalga hareketi, dalga
boyu, periyot, frekans, hız ve genlik kavramları açıklanacaktır. Bu kav-
ramlardan hız, dalga boyu ve frekans arasındaki ilişki incelenecektir.
Dalgalar, taşıdığı enerji ve titreşim doğrultusuna göre sınıflandırılarak
bunlara örnekler verilecektir. Yay dalgaları incelenerek yayda oluştu-
rulan atmaların ilerleme hızının bağlı olduğu değişkenler açıklanıp yay
dalgalarının yansıma ve iletilmesi analiz edilecektir. Su dalgalarının
yansıma hareketleri analiz edilerek ortam derinliği ile su dalgalarının
yayılma hızı ilişkilendirilecek ve doğrusal su dalgalarının kırılma hare-
ketleri analiz edilecektir. Ses dalgaları ile ilgili temel kavramlar açıkla-
narak ses dalgalarının tıp, denizcilik, sanat ve coğrafya alanlarındaki
kullanımlarına örnekler verilecektir. Son olarak da deprem dalgaları
tanımlanarak depremin büyüklüğü ve şiddeti ile ilgili bilgiler verilerek
deprem kaynaklı can ve mal kayıplarını önlemek için çözüm önerileri
verilecektir.

3.1. DALGALAR

Doğada birçok varlık titre-
şim hareketi yapar. Kelebeklerin,
böceklerin veya Görsel 3.1’deki
gibi kuşların kanat hareketleri;
rüzgârın etkisi ile ağaç dallarının
hareketi doğada görülen titreşim
hareketlerinden sadece birkaçıdır.
Titreşim hareketinin denge konu-
mu etrafında yapılan gidiş geliş
hareketi olduğu 9. sınıf "Hareket Görsel 3.1: Kuşların kanat hareketi
ve Kuvvet" ünitesinde anlatılmıştı.
Dalga ile titreşim hareketi yakından ilgilidir. Doğada gerçekleşen
pek çok olayın açıklanması, titreşim ve dalga hareketinin anlaşılmasıyla
mümkündür. Örneğin günümüzde inşa edilen büyük köprüler ve çok
katlı binalar, hava akımı ve irili ufaklı depremler sebebiyle titreşim hare-
keti yapar. Bu tip yapıları tasarlayan ve inşa eden mühendisler bu ger-
çeği göz önünde bulundurmak zorundadır. Depremler dalgalar şek-
linde yayılır. Tsunamiler, depremlerin sebep olduğu dev su dalgalarıdır.

130