Page 57 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

ÇALIŞMA KÖŞESİ 52

Sürtünmelerin ihmal edildiği bilardo masasındaki Cevap
v hızı ile hareket eden beyaz top durmakta olan
kırmızı top ile merkezî esnek çarpışma yapmak-
tadır.

Buna göre çarpışma sonrasında beyaz
topun hızı nedir?
(Bilardo toplarının kütleleri eşit alınacaktır.)

y
Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamlarda, iki boyutta gerçekleşen
l
merkezî esnek çarpışmaları Şekil 1.98’de verildiği gibi aynı düz- v K
lemde farklı doğrultuda, yatayla a ve b açısı yapacak şekilde, v m K K
K
K v K
ve v L hızlarıyla hareket ederek, kartezyen koordinat sisteminin O
noktasında esnek çarpışan, m ve m kütleli K ve L cisimleri üzerin- -x a c x
K
L
b O i
de incelenebilir.
L l
m v L
L
L v L
Çarpışmada çizgisel momentum korunumunun uygulanması için -y
öncelikle K ve L cisimlerinin çarpışmadan önceki P ve P L çizgisel Şekil 1.98: K ve L cisimlerinin mer-
K
momentumları bilinmesi gerekir. Cisimlerin çarpışma öncesindeki kezî esnek çarpışması
momentumları
y
P = m ∙ v
K
K
K
l
P L = m ∙ v L şeklindedir. P K
L
l l P K
Cisimlerin çarpışmadan sonraki hızları v K ve vL alındığında, çar-
l l c
pışmadan sonraki çizgisel momentumları PK ve PL -x a x
b O i
l
l l P L
PK = m ∙ v K P L
K
l l
PL = m ∙ vL olarak elde edilir.
L
-y
l l
Elde edilen P , P L , PK ve PL çizgisel momentum vektörleri
K
Şekil 1.99: Merkezî esnek çarpışma
Şekil 1.99’da verildiği gibi çizilebilir.
yapan cisimlerin çizgisel momen-
tumlarının vektörel gösterimi
135