Page 60 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

ÇALIŞMA KÖŞESİ 53

Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda şekildeki Cevap
gibi 10 m/s sabit hızla hareket eden 300 g kütleli
K cismi ile 5 m/s sabit hızla hareket eden 100 g
kütleli L cismi, O noktasında çarpışmaktadır.

l
v K

K

v K O 53 o
K : o
37
L
v L
l
L v L

Merkezî esnek çarpışma şeklinde gerçekleşen
çarpışma sonrası K ve L cisimlerinin kazan-
l l
dıkları v ve v hız büyüklükleri nedir?
K
L
o o o o
(sin 37 = cos 53 = 0,6; sin 53 = cos 37 = 0,8)

duğu, çarpışma sonrası çarpışan cisimlerde şekil değişiklerinin gözlendiği çarpışmalardır. Geçici şekil
değişikliklerinin olduğu çarpışmalar ve çarpışma sonrasında cisimlerin birlikte hareket edecek şekilde
gerçekleşen çarpışmalar esnek olmayan çarpışma olarak adlandırılır. Sünger bir topun yere çarpması
ve ağaç takoza saplanan okun hareketini takozla birlikte sürdürdüğü çarpışmalar esnek olmayan çarpış-
maya örnektir.

Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamlarda bir boyutta ve iki boyutta gerçekleşen esnek olmayan çarpışma-
larda şekil değişikliği olduğundan kinetik enerji kaybı olur. Cisimlerin kazandıkları hız değerleri ile hareket
yönleri çizgisel momentumun korunumu ilkesinden yararlanılarak bulunur.

Şekil 1.102’de verildiği gibi v hızıyla hareket ederek durmakta olan ve m kütleli takoza saplanan m
L
T L
kütleli okun takozla birlikte hareketindeki ortak hızları v , momentumun korunumu ilkesi yardımıyla
ort
v ort

v L
L
m T

Şekil 1.102: Tahta takoza saplanan L oku

m L $ v L + m T $ v T = ^ m L + m T $ h vort eşitliğiyle bulunur.

138