Page 96 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

2. Yükün destek ile kuvvet arasında olduğu kaldıraçlar: El arabası, fındık kıracağı, sandal küreği
yükün destek ile kuvvet arasında olduğu kaldıraçlardandır. K noktasında P yükü bulunan, Şekil 1.120’de
verilen LO çubuğunun O ucundaki destek ve L ucuna uygulanan F kuvveti ile yükün, destek ve kuvvet
arasında olduğu bir kaldıraç elde etmek mümkündür.

F

a Y
O K L
Y
b
P

Şekil 1.120: Yükün, destek ve kuvvet arasında
olduğu kaldıraç

K noktasındaki P ’nin yük kolu a, L noktasına uygulanan F ’nin kuvvet kolu ise b’dir. Yükün, destek ile
kuvvet arasında olduğu kaldıraçta denge durumu için O noktasına göre tork alınarak yük ve kuvvet ara-
sında

Fb =$ P a $ eşitliği elde edilir. Bu eşitliğe göre kaldıraçtaki kuvvet kazancı için

P b X F
^ KK =$ h ^ YK =$ h = =
F a X P
eşitliği elde edilir. Bu eşitliğe göre yükün kuvvet ile destek arasında olduğu kaldıraçlarda
• b 2 a ve b 2 1 olacağından kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır.
a
3. Kuvvetin destek ile yük arasında olduğu kaldıraçlar: Maşa, cımbız, zımba kuvvetin destek ile yük
arasında olduğu kaldıraçlardandır. L ucunda P yükü bulunan, Şekil 1.121’de verilen LO çubuğunun K
noktasına uygulanan F kuvveti ve O ucundaki destek ile kuvvetin, destek ve yük arasında olduğu bir
kaldıraç elde edilebilir.

F

b Y
O K L
a
P

Şekil 1.121: Kuvvetin destek ile yük arasında
olduğu kaldıraç

L noktasındaki P ’nin, yük kolu a, K noktasına uygulanan F ’nin kuvvet kolu ise b’dir. Kuvvetin, destek ile
yük arasında olduğu kaldıraçta denge durumu için O noktasına göre tork alınarak yük ve kuvvet arasında
Fb =$ P a $ eşitliği elde edilir.
Bu eşitliğe göre kaldıraçtaki kuvvet kazancı için

P b
^ KK =$ h = eşitliği elde edilir.
F a

Bu eşitliğe göre kuvvetin yük ile destek arasında olduğu kaldıraçlarda
b 1 a ve b 1 1 olacağından kuvvetten kayıp yoldan kazanç vardır.
a

174