Page 59 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Akım Taşıyan İletken Halkanın Merkezinde Oluşan Manyetik Alan: Elektrik akımı geçen iletken düz
tel, halka olacak şekilde büküldüğünde düz telin d uzaklığındaki manyetik alan vektörleri halkanın mer-
kezinde toplanır (Şekil 2.45). Düz telin d uzaklığı halka telin yarıçap uzunluğunu ifade eder. İletken halka
telin çevresinde oluşturduğu manyetik alanın en şiddetli olduğu nokta iletken halka telin merkezidir. Hal-
kanın merkezinde toplanan sonsuz sayıdaki manyetik alan vektörlerini temsil eden bileşke manyetik alan
vektörü, halkanın merkezinde gösterilir.

B B

r = d
B Bileske
ş
I

Şekil 2.45: Halkanın merkezinde topla-
nan manyetik alan vektörleri

Şekil 2.46’daki gibi elektrik akımı geçen iletken halka telin merkezindeki manyetik alan şiddeti

2 $ r I
$
= K $ bağıntısı ile hesaplanır.
d
B Halkatel

d

I B

Şekil 2.46: Halka telin merkezin-
deki manyetik alan
Akım geçen iletken halka telin merkezinde oluşan manyetik alanın yönü, sağ el kuralı ile bulunur. Baş par-
mak elektrik akımının yönünü gösterecek şekilde tutulduğunda halkanın merkezinden dik olarak geçirilen
dört parmak merkezdeki manyetik alanın yönünü gösterir (Şekil 2.47).

B

I
d
O
I
Şekil 2.47: Halka telin merkezindeki sağ
el kuralına göre B ve I yönleri

267