Page 61 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

2.4.2. İletken Tel üzerinden Geçen Akımın Oluşturduğu
Manyetik Alanla İlgili Hesaplamalar

Örnek: Birbirinden yalıtılmış aynı düzlemde sonsuz uzunluktaki iletken düz K L
tellerin üzerinden geçen I ve I elektrik akımları ve yönleri şekildeki gibidir. I = 5 A I = 3 A
1
2
2
1
d d Z
d ve d uzunlukları sırasıyla 0,2 m ve 0,3 m olduğuna göre Z noktasın- 1 2
1
2
−7 2
da oluşan manyetik alanın yönü ve şiddeti nedir? (K = 10 N/A alınız.)
Çözüm: K iletken düz telinin Z noktasında oluşturduğu manyetik alan
şiddeti B K
2 $ I K L
7 -
B = K $ 1 = 10 $ 25 $ = 210T$ 6 - olur. I 1 I 2
d +
K
1 d 2 0,2 + 0,3 X B K
Z
L iletken düz telinin Z noktasında oluşturduğu manyetik alan şiddeti B L
2 $ I 23 $ X B L
7 -
B L = K $ 2 = 10 $ = 210T$ 6 - olur.
d 0,3
2

Sağ el kuralına göre K ve L tellerinin Z noktasında oluşturduğu manyetik alan vektörleri sayfa düz-
leminden içeri yöndedir. Bu durumda Z noktasında oluşan manyetik alanın yönü vektörel işlemler
sonucu B Z = B K + B L = 410$ 6 - T bulunur. Z noktasındaki manyetik alan vektörü X yönündedir.

Örnek: Birbirinden yalıtılmış aynı düzlemdeki sonsuz uzunluktaki iletken düz d 1
K X Z
tellerin üzerinden geçen I ve I elektrik akımları ve yönleri şekildeki gibidir.
2
1
I = 4 A
1
d
2
d ve d uzunlukları sırasıyla 1,6 m ve 1,2 m olduğuna göre Z noktasında
1
2
oluşan manyetik alanın yönü ve şiddeti nedir?
−7 2 o I = 3 A ● L
(K = 10 N/A , tan 45 = 1 alınız.) 2
Çözüm: K iletken düz telinin Z noktasında oluşturduğu manyetik alan şiddeti B K

2 $ I - 24 $ -
7
= K $ 1 = 10 $ = 510T$ 7 olur.
d 1,6
B K
1
L iletken düz telinin Z noktasında oluşturduğu manyetik alan şiddeti B L
2 $ I - 23 $ -
7
B L = K $ 2 = 10 $ = 510T$ 7 olur.
d 1,2
2
Z noktasında oluşan manyetik alanın yönü vektörel işlemler sonucu
B L
K X Z
a
2 2 2 - 7 2 - 7 2 - 7
B Z = B K + B L = ^ 5 10$ h + ^ 510$ h = 52 10$ T bulunur. I
1 B K
$
B K 510 - 7 B Z
o
B Z yönü, tan a = = - 7 = 1 olduğundan a = 45 dir
$
510
B L I ● L
2
269