Page 58 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

İletken düz telden geçen elektrik akımının yönü yatay sayfa düzlemine paralel olduğunda sağ el kuralına
göre sağ elin baş parmağı elektrik akım yönünü gösterecek şekilde, iletken tel avuç içine alınır. Sayfa
düzlemine dik olarak içeri giren ve sayfa düzleminden dik olarak dışarı çıkan manyetik alan vektörleri
Şekil 2.44’teki gibi çizilir. Burada X manyetik alanın yönünün sayfa düzleminden içeri yönde olduğunu,
manyetik alanın yönünün sayfa düzleminden dışarı yönde olduğunu ifade eder.

X X X
B Manyetik alan sayfa düz-
leminden içeri yönde
X X X

I

● ● ●
Manyetik alan sayfa düz-
leminden dışarı yönde
B ● ● ●

Şekil 2.44: Akım geçen iletken telin oluştur-
duğu manyetik alan yönleri

Akım taşıyan iletken düz telin d uzaklığındaki bir noktada oluşturduğu manyetik alan şiddeti (B)

2I
B = K $ bağıntısı ile hesaplanır.
düztel d
Burada K, ortamın manyetik özelliğine bağlı katsayıdır. Boşluk için

−7 2
K = 10 N/A ’dir.

Buradan manyetik alan şiddeti boş uzayın manyetik geçirgenliğine bağlı ifadesi
n
K = 0 kullanılarak
4r

n 2I
B = 0 $ şeklinde genişletilebilir.
4r d
Bağıntıda bulunan büyüklüklerin SI sistemindeki sembol, birim ve birim sembolü Tablo 2.8’de verilmiştir.

Tablo 2.8: Birim Tablosu

Fiziksel Büyüklük Sembol Birimi Birimin Sembolü

manyetik alan B tesla T
amper
akım I A

uzaklık d metre m

manyetik geçirgenlik n 0 tesla∙metre/amper T∙m/A

manyetik alan katsayısı K newton/amperkare N/A 2

266