Page 68 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

ÇALIŞMA KÖŞESİ 29

A) Aşağıda iletken telin içinde bulunduğu manyetik alanın vektör çizgileri ve o tele etki eden
manyetik kuvvet yönü gösterilmiştir. Buna göre sağ el kuralı ile tel üzerinden geçen elektrik
akımı yönünü boş bırakılan yuvarlak içine işaretleyiniz.

a) b) c)

B B
B
I

F F
I I
F

B) Aşağıda iletken telin üzerinden geçen elektrik akımı yönü ve o tele etki eden manyetik
kuvvet yönü gösterilmiştir. Buna göre sağ el kuralı ile iletken düz telin içinde bulunduğu
manyetik alanın vektörlerini çiziniz.

a) b) c)

X F
I
X F I F I

2.4.4. Manyetik Alan İçerisinde Akım Taşıyan Dikdörtgen Tel
Çerçeveye Etki Eden Kuvvetlerin Döndürme Etkisi

İletken düz bir tel bükülerek dikdörtgen, çember, kare gibi
kapalı geometrik şekil verilerek üzerinden elektrik akımı
F 1 X
geçmesi sağlandığında manyetik alan içinde sabit bir eksen d/2 d/2 T
etrafında dönmeye başlar. Şekil 2.54’teki gibi mıknatıslarla I
ℓ
oluşturulmuş manyetik alan içindeki üzerinden elektrik akımı dönme ekseni
I
geçen dikdörtgen tel çerçevenin XY uzunluğuna etki eden N S
Y Z
yönünde olurken ZT uzunluğuna boyunca d
manyetik kuvvet F 1
B F 2
etki eden manyetik kuvvet F 2 yönünde olur. F 1 ve F 2 manyetik
kuvvetlerinin tork etkilerinden dolayı akım geçen iletken tel,
Şekil 2.54: Akım taşıyan iletken çerçeveye
dönme ekseni etrafında dairesel hareket yapmaya başlar. Bu
etkiyen tork
durum akım taşıyan tele manyetik alanda etkiyen kuvvetin,
elektrik enerjisini hareket enerjisine nasıl dönüştürdüğünü açıklayan temel ilkedir.

276